Olsztyn24

Czterysta lat temu Galileusz po raz pierwszy użył lunety do obserwacji nieba. Dla uczczenia tego wydarzenia i zwrócenia uwagi mieszkańców globu na rolę i znaczenie astronomii, Organizacja Narodów Zjednoczonych ogłosiła rok 2009 Międzynarodowym Rokiem Astronomii. Olsztyn, obok Krakowa, należał do miast, w których odbyło się najwięcej imprez i wydarzeń poświęconych tej dziedzinie wiedzy. O olsztyńskich dokonaniach w ramach Międzynarodowego Roku Astronomii mówiono w piątkowy (11.12) wieczór w olsztyńskim Planetarium.

Na kameralną uroczystość, której gospodarzem był Jacek Szubiakowski - dyrektor Olsztyńskiego Planetarium i Obserwatorium Astronomicznego, przybyli nie tylko miłośnicy astronomii, ale również reprezentacja ratusza na czele z wiceprezydent Haliną Zaborowską Boruch i radną Elżbietą Fabisiak oraz przedstawiciele instytucji współdziałających z Planetarium i Obserwatorium w organizowaniu rocznicowych imprez. Olsztyński oddział Literatów Polskich reprezentował prezes Józef Jacek Rojek, Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich - Zbigniew Wytrążek.

- Międzynarodowy Rok Astronomii był w Olsztynie wyjątkowo bogaty - mówi Jacek Szubiakowski. - Jeśli chodzi o liczbę imprez i ich rangę, to były one wyjątkowo liczne i bardzo ciekawe. Gdyby to porównać z aktywnością innych miast, to myślę, że może się z nami równać jedynie Kraków, gdzie również wiele się w tym czasie działo. Jako miasto nie mamy się czego wstydzić. Pod względem Roku Astronomii jesteśmy bardzo szeroko reprezentowani. Myślę tutaj o astronomii w sensie nauki, ale również o szeroko rozumianym oddziaływaniu astronomii na różne inne dziedziny kultury: na literaturę, na plastykę itp. Było też wiele innych działań, jak np. bieg Copernicus Run, organizowany przez bibliotekę Planeta 11 i Starostwo Powiatowe, które wiązały astronomię z innymi działami życia społecznego.

Wydarzeniem, które odbiło się szerokim echem w świecie była zorganizowana wspólnie przez Biuro Wystaw Artystycznych oraz Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne, wystawa fotogramów wykonanych przez różne obserwatoria na świecie, w tym przez teleskop kosmiczny Hubble’a, zatytułowana „Wszechświat z Ziemii”. Była to jedna z trzech wystaw tych fotogramów, jakie zorganizowano w Polsce. Pierwsza miała miejsce w Krakowie, następna w Olsztynie, a ostatnia w Toruniu. Teraz wystawa licząca kilkadziesiąt fotogramów, wzbogacona multimediami, pojedzie do Gdańska, gdzie będzie eksponowana do końca lutego 2010 roku.

Inne wydarzenia, które należałoby odnotować, to konkursy: poetycki (zorganizowany przez olsztyński oddział Związku Literatów Polskich), którego owocem stała się antologia wierszy o tematyce astronomicznej „Za lustrem z ciekłego błękitu”), oraz na rysunek satyryczny, również o tematyce astronomicznej „Odkryj swój wszechświat” (konkurs zorganizowało Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich Oddział w Olsztynie).

Było też szereg imprez związanych z astronomią, organizowanych poza Olsztynem. Np. Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne wzięło udział w Festiwalu Nauki w Olecku i w Olsztyńskich Dniach Nauki, gdzie astronomia była reprezentowana bardzo szeroko.

- Takim akcentem astronomicznym był też nasz czwarty już udział w dorocznym Pikniku Naukowym, organizowanym w Warszawie przez Polskie Radio oraz Centrum Naukowe Kopernik - mówi dyrektor Jacek Szubiakowski. - Nasze stoisko odwiedziła bardzo duża liczba gości.

Organizowane w związku z Rokiem Astronomii w Planetarium i Obserwatorium imprezy przyciągnęły do tych placówek wyjątkowo dużo osób.

- W związku z Dniami Astronomii zmieniliśmy system ekspozycji - wyjaśnia Jacek Szubiakowski. - Stałe ekspozycje własne zastąpiliśmy ekspozycjami, które sprowadziliśmy z zewnątrz. M.in. sprowadziliśmy z Torunia wystawę „Niech się stanie światło. Od Witelona do tomografu optycznego”. Ekspozycja cieszyła się ogromnym powodzeniem. Zobaczyło ją ponad 5 tys. osób. To bardzo dużo, jeżeli wziąć pod uwagę gabaryty sal w obserwatorium.

Na większą liczbę gości w planetarium wpłynęły też niespotykane do tej pory w tej instytucji wydarzenia, np. wystawy rzeźby i plakatu Edyty Jurkowskiej, rysunku satyrycznego, a nawet spektakl teatralny „Stokrotki na Księżycu”. Wydarzeniom w Planetarium często towarzyszyły występy kabaretu „Czyści jak łza”.

- Cieszy nas, że zainteresowanie astronomią rośnie - mówi dyrektor Szubiakowski. - To m.in. zasługa mediów, które „atakowały nas” przypominając, że istnieje coś takiego jak astronomia. Bo człowiek współczesny jest „odcięty” od nieba przez zanieczyszczenie światłem. Zwłaszcza w dużych miastach widzimy niewiele gwiazd. A one świecą i są dostępne dla astronomów.

Jacek Szubiakowski zapowiada, że doświadczenia zdobyte podczas organizowania wydarzeń w związku z Rokiem Astronomii będą wykorzystane w dalszej działalności Obserwatorium i Planetarium.

- Nauczyliśmy się pewnych działań, których wcześniej nie podejmowaliśmy - mówi dyrektor. - Nawiązaliśmy współpracę z innymi podmiotami, np. z organizacjami pozarządowymi, z twórcami kultury i chcemy to kontynuować. To nowe doświadczenie, którego wcześniej nie mieliśmy. Byliśmy bardziej skoncentrowani na działalności naukowej. Teraz będziemy chcieli szerszym frontem popularyzować nie tylko astronomię, ale to wszystko, co się wokół niej dzieje.

Piątkowe spotkanie było też doskonałą okazją do uhonorowania starań dyrektora Jacka Szubiakowskiego o odrestaurowanie jednego z ważniejszych zabytków Olsztyna - wieży ciśnień przy ul. Żołnierskiej, w której siedzibę ma Obserwatorium. Prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz skierował do Jacka Szubiakowskiego specjalny list z podziękowaniami za zaangażowanie w ochronę dóbr kultury i upowszechnianie astronomii. Do listu dołączył obraz wykonany przez olsztyńskiego artystę-malarza Jerzego Wojciecha Bieleckiego.

Prezydent nie zapomniał też o osobach, instytucjach i organizacjach, które w sposób szczególny zaangażowały się w organizację i popularyzację olsztyńskich imprez towarzyszących obchodom Międzynarodowego Roku Astronomii 2009. Do tych „podmiotów” prezydent skierował listy z podziękowaniami. Z satysfakcją informujemy, że jeden z takich listów trafił do rąk redaktora naczelnego naszej gazety.