Olsztyn24

W sobotę (18.01) w Działdowie odbyły się obchody ustanowionego przez sejmik województwa warmińsko-mazurskiego święta – Dnia Pamięci Ofiar Obu Totalitaryzmów na Warmii i Mazurach. Piąty rok z rzędu uroczystości zorganizowano na terenie dawnego obozu KL Soldau.

Zimą 1939 roku, w byłych koszarach, Niemcy utworzyli obóz KL Soldau, który stał się utajonym ośrodkiem zagłady. W Soldau ginęli Polacy, Żydzi, przedstawiciele różnych profesji: nauczyciele, urzędnicy, dyplomaci, duchowni, działacze społeczni. W Soldau prowadzono także eksterminację osób uznanych przez nazistów za niegodnych życia.

Prawdziwej liczby ofiar tego miejsca nie udało się ustalić, choć jak szacują historycy mogło ich być nawet 30 tysięcy. Z dostępnych informacji wynika, że kilkanaście tysięcy ludzi zostało zamordowanych, w tym 88 polskich duchownych z diecezji chełmińskiej, płockiej i łomżyńskiej. Masowych egzekucji więźniów Soldau dokonywano także pod Komornikami, Burszem, Dwukołami czy Białutami. To właśnie w lasach pod Białutami w 2022 roku odnaleziono jamę grobową z 17 tonami ludzkich prochów. Według badaczy IPN mogły to być ofiary Soldau.

W 1945 roku, kiedy do Działdowa wkroczyła Armia Czerwona, KL Soldau przez 10 miesięcy pełnił funkcję Nakazowo-Rozdzielczego Obozu NKWD, skąd więzionych tam ludzi wywożono do łagrów w głąb ZSRR. Wielu już stamtąd nie powróciło.

- Składanie wieńców pod pomnikami, uroczyste nabożeństwa, to ważne elementy uczczenia ofiar - mówił podczas uroczystości w Działdowie marszałek województwa Marcin Kuchciński. - Jednak najważniejsza jest pamięć. Dlatego przed kilkoma laty sejmik województwa warmińsko-mazurskiego przyjął uchwałę ustanawiającą 18 stycznia Dniem Pamięci Ofiar Obu Totalitaryzmów na Warmii i Mazurach. To właśnie w tym dniu, już piąty rok z rzędu, oddajemy hołd wszystkim, którzy zmarli w wyniku tortur, katorżniczej pracy, głodu, chorób, nieludzkich warunków przetrzymywania i transportowania.

Marszałek zaznaczył, że na ziemi działdowskiej ciężar historii naznaczonej męczeństwem naszych rodaków, przytłacza. Podkreślił też, że pamięć o przeszłości jest kluczem do budowania lepszej przyszłości. A wartości takie jak wolność, tolerancja, szacunek dla drugiego człowieka muszą stanowić fundament społeczeństwa, gdyż w dzisiejszym świecie, nie mniej niż dawniej, potrzebujemy troski o pokój i świat zdolny do tworzenia porządku opartego na godności ludzkiej.