Olsztyn24

Szkoła Podstawowa nr 1 w Nidzicy ponownie aktywnie włączyła się w obchody Europejskich Dni Dziedzictwa na Warmii i Mazurach. Rok temu „Jedynka” zaproponowała rowerową wycieczkę do nieistniejącej już wsi Małga na terenie dawnego poligonu Muszaki. W tym roku, w ramach 32. edycji EDD, dyrektor szkoły Artur Pacuszka, przy wsparciu nauczycielek Joanny Marcjanik i Pauliny Elbrudy, zaproponował miłośnikom jazdy na rowerze, entuzjastom przyrody i zainteresowanym historią mazurskich ziem rajd rowerowy historycznym mazowiecko-pruskim pograniczem, doskonale wpisujący się w hasło tegorocznego wydarzenia - „Szlaki. Sieci. Połączenia”.

Na rowerowy „szlak” wyruszyli dzisiaj (15.09) nie tylko uczniowie i nauczyciele nidzickiej „Jedynki”, ale również ich partnerzy z lokalnych klubów i stowarzyszeń. Nie brakowało też indywidualnych uczestników wyprawy z Nidzicy i Janowa. Przewodnikiem wyprawy był miłośnik i badacz regionu, wicemistrz Polski w duathlonie, Witold Zagożdżon.

Rowerowy peleton wyruszył spod szkoły wczesnym rankiem, jadąc przez Piotrowice i wieś Magdaleniec w kierunku dawnej granicy mazowiecko-pruskiej. Mimo że trasa miała ponad 20 km i nie była łatwa, wszyscy dotarli do celu nie odczuwając zmęczenia.

Uczestnicy wyprawy wykazali się niezwykłą sprawnością i dużą kreatywnością pokonując drogi leśne od miejscowości Piotrowice, przez nieistniejącą wieś Siemno, przez Szczepkowo Giewarty, Komorowo do Janowa. Trasa rowerowa przebiegała drogą leśną „po polskiej stronie”, wzdłuż rowu granicznego, na którym znajdują się jeszcze usypane kopce graniczne. Ta najdłużej w Polsce istniejąca granica, została wyznaczona między Mazowszem i państwem krzyżackim w 1343 roku. Po sekularyzacji zakonu stała się granicą mazowiecko-pruską, a w konsekwencji polsko-niemiecką. Istniała w nie zmienionym kształcie do 1939 r. Mimo upływu ponad 70 lat od utworzenia nowych granic państwa polskiego, w świadomości mieszkańców tego regionu granica ta nadal istnieje.

Kierując się w stronę Szczepkowa Giewart uczestnicy rajdu zobaczyli nieistniejącą osadę Siemno z pozostałościami kuźnicy z końca XIV w., zniszczonej przez Mazowszan, zastąpionej przez młyn wodny. W miejscu tym - o czym opowiedział Witold Zagożdżon - znajdują się żużle po wytopie rudy darniowej i resztki koła młyńskiego.

Następną odwiedzoną wsią było Szczepkowo Giewarty, miejsce urodzenia Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego, polskiego przyrodnika, pedagoga i krajoznawcy, profesora botaniki, fizyki, zoologii i ogrodnictwa, wynalazcy przyrządu do wykreślania zegara słonecznego na nieregularnej powierzchni czyli gnomografu. Konstytucja dla Europy, wydana wiosną 1831 roku w Warszawie za sprawą Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego, była pierwszą polską próbą opisania podstawowych praw przyszłej wspólnoty narodów europejskich.

Po przejechaniu w tej miejscowości dawnej granicy na Orzycu, rowerzyści udali się do Janowa, któremu zabrano prawa miejskie za aktywny udział w powstaniu styczniowym. W maju 1930 Janowo odwiedził Prezydent RP Ignacy Mościcki. W miejscowości tej zachował się cmentarz żydowski, szkoła z 1938 r. im. Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz niezmieniony układ uliczek.

- Podczas wycieczki wszystko było niezwykłe. Piękna pogoda, uśmiechnięte twarze, radość ze spotkania z historią, przyrodą i drugim człowiekiem - podsumowała Joanna Marcjanik, odpowiedzialna za powodzenie dzisiejszego rajdu.

Dzisiejszy „Rajd Rowerowy historycznym mazowiecko-pruskim pograniczem” był jednym z ponad trzydziestu wydarzeń jakie przygotowano na Warmii i Mazurach na 32. edycję Europejskich Dni Dziedzictwa. Ciężar organizacji obchodów EDD spoczywał na samorządzie województwa warmińsko-mazurskiego, w imieniu którego występowało Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stębarku.