Olsztyn24

Mikrobiota jelitowa odgrywa fundamentalną rolę w kształtowaniu naszego zdrowia. Gdy jej struktura i funkcjonowanie zostaną zaburzone mogą pojawić się kłopoty zdrowotne. W przywróceniu jej równowagi pomocne są prebiotyki i probiotyki. Naukowcy z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie sprawdzają, jak suplementacja prebiotykiem pochodzącym z cykorii wpływa na poprawę zdrowia pacjentów z łuszczycą.

- Przypuszczamy, że przywrócenie równowagi mikrobioty jelitowej i prawidłowego funkcjonowania bariery jelitowej u osób z łuszczycą złagodzi objawy stanu zapalnego i nasilenie zmian skórnych obserwowanych w tym przewlekłym zapaleniu skóry - wyjaśnia dr hab. inż. Urszula Krupa-Kozak, prof. IRZiBŻ PAN w Olsztynie.

Przywrócić równowagę

Mikrobiota jelitowa to bogaty i zróżnicowany zespół mikroorganizmów bytujących w przewodzie pokarmowym, które umożliwiają trawienie pokarmów, wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego oraz chronią przed inwazją patogenów chorobotwórczych.

- To złożony ekosystem bytujący w naszym ciele, bez którego nie jesteśmy w stanie zachować zdrowia. Jej ścisłe oddziaływanie z nabłonkiem jelit umożliwia kształtowanie mechanizmów odpornościowym. Mikroorganizmy jelitowe odgrywają ważną rolę w utrzymaniu integralności nabłonka jelitowego - czyli selektywnej bariery, która z jednej strony oddziela komórki odpornościowe znajdujące się w błonie śluzowej jelita od mikroorganizmów obecnych w świetle jelita, a jednocześnie umożliwia metabolitom mikrobioty interakcję z komórkami gospodarza, tym samym regulując odpowiedź immunologiczną - tłumaczy naukowczyni z Zakładu Chemii i Biodynamiki Żywności.

Zaburzenie równowagi mikrobioty jelitowej (dysbioza) może więc skutkować zwiększeniem przepuszczalności bariery jelitowej i w konsekwencji być przyczyną rozwoju stanu zapalnego.

Łuszczyca plackowata jest przewlekłym zapaleniem skóry o podłożu immunologicznym. To choroba niezakaźna, występująca u około 2-3% światowej populacji, niezależnie od płci i wieku. Objawia się łuszczeniem, świądem i zaczerwienieniem skóry. W większości przypadków (około 70-80%), zmiany łuszczycowe są łagodne i nie wymagają leczenia systemowego.

- Patogeneza łuszczycy nie jest jeszcze w pełni zrozumiała. Najnowsze badania naukowe wskazują, że wzmożona odpowiedź immunologiczna odpowiedzialna za ogólnoustrojowy stan zapalny obserwowany w tej chorobie może być konsekwencją wspomnianej dysbiozy jelitowej - wskazuje Urszula Krupa-Kozak.

Dietetyczne wsparcie

Próba udowodnienia tej zależności to jedno z głównych zadań projektu rozpoczętego właśnie przez naukowców z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie.

- Dieta i jej składniki mają bardzo duży wpływ na przebieg łuszczycy. Właściwe odżywianie to metoda wspomagająca przeciwdziałanie powikłaniom towarzyszącym tej chorobie m.in. zaburzeniom metabolicznym, otyłości czy cukrzycy. Poprzez interwencję żywieniową z zastosowaniem prebiotyku chcemy wesprzeć mikrobiom naszych pacjentów - podkreśla badaczka.

Naukowcy pod lupę wzięli prebiotyk pochodzący z cykorii: β-fruktany typu inuliny, który naturalnie występuje m.in. w cebuli, czosnku, bananach czy szparagach. - Liczne badania naukowe wykazały, że jest to prebiotyk, który korzystnie zmienia skład i aktywność drobnoustrojów jelitowych oraz łagodzi stan zapalny jelit. Sprawdził się również w przypadku pacjentów z celiakią, czym zajmowałam się w poprzednim projekcie - mówi Urszula Krupa-Kozak.

Prebiotyki stanowią pokarm dla drobnoustrojów naturalnie bytujących w naszym przewodzie pokarmowym, głównie w jelicie grubym. Dzięki prebiotykom, korzystne dla zdrowia bakterie probiotyczne zwiększają swoją liczebność i aktywniej produkują swoje metabolity, głównie krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które wpływają korzystnie na organizm. Te metabolity bakteryjne wykazują działanie przeciwzapalne poprzez oddziaływanie na funkcjonowanie i aktywność komórek układu odpornościowego.

- Celem naszych badań jest ustalenie, czy suplementacja diety β-fruktanami typu inuliny pochodzącymi z cykorii przyniesie wymierne korzyści zdrowotne pacjentom z łuszczycą. Sprawdzimy, czy te korzyści są skutkiem modyfikacji składu i aktywności mikrobioty jelitowej – podaje badaczka.

Aby osiągnąć ten cel zespół pod kierownictwem dr hab. inż. Urszuli Krupy-Kozak przeprowadzi oryginalne, zaawansowane i złożone badania z udziałem ok. 70 pacjentów z łuszczycą, którzy będą przyjmować suplement przez osiem tygodni. Badania obejmą m.in. charakterystykę ich mikrobioty jelitowej, ocenę funkcjonowania bariery jelitowej, analizę wybranych biomarkerów i parametrów metabolicznych, które - jak przypuszczają badacze - umożliwią wyjaśnienie natury interakcji między mikrobiotą jelitową a skórą, dając wskazówki na temat funkcjonowania osi jelito-skóra.

- Jeśli nasza hipoteza się sprawdzi i wykażemy, że ten prebiotyk działa korzystnie na badanie parametry, wyniki naszych badań będą mogły przyczynić się do opracowania zaleceń dietetycznych, które będzie można zastosować w leczeniu pacjentów z łuszczycą - podsumowuje Urszula Krupa-Kozak.

Start projektu

Badania prowadzone są w ramach projektu pt. „Wpływ modulacji mikrobioty jelitowej indukowanej β-fruktanami typu inuliny cykorii na parametry metaboliczne i biomarkery osi jelitowo-skórnej w przewlekłym stanie zapalnym skóry”, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.

Liderem jest Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie. Partnerami są: Wydział Lekarski Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (zespół dermatologów z Katedry i Kliniki Dermatologii, Chorób Przenoszonych Drogą Płciową i Immunologii Klinicznej pod kierunkiem prof. dr hab. Agnieszki Owczarczyk-Saczonek) oraz Instytut Nauk o Żywieniu Człowieka Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (zespół z Katedry Dietetyki pod kierunkiem dr hab. Ewy Lange, prof. SGGW).

Kwota dofinansowania to ponad 2 mln zł. Projekt ma się zakończyć w 2027 r.