Olsztyn24

Filharmonia Warmińsko-Mazurska w Olsztynie zaprasza w piątek (19.05), o godzinie 19.00, na koncert symfoniczny.

Wystąpią:
» Anna Sułkowska-Migoń - dyrygent
» Monika Dondalska - skrzypce
» Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej
» Janusz Ciepliński - prowadzenie koncertu

W programie:
» Georges Bizet - Uwertura do opery „Carmen”
» Édouard Lalo - Symfonia hiszpańska na skrzypce i orkiestrę d-moll op. 21
» Gabriel Fauré - Suita Pelléas et Mélisande op. 80
» Maurice Ravel - Rapsodia hiszpańska.

Zafascynowanie kompozytorów francuskich kulturą muzyczną Hiszpanii było powszechne i trwało wiele lat. Wpisywało się zresztą w modę na hiszpańszczyznę, która panowała w całej Europie drugiej połowy XIX wieku i pierwszych dekadach stulecia następnego. Kompozytorom często nie przeszkadzało to, że nigdy nie byli na Półwyspie Iberyjskim; bywało też, że za nic mieli autentyczność swoich inspiracji. Tego rodzaju utwory pisane przez twórców francuskich, ale też niemieckich, angielskich czy rosyjskich sami Hiszpanie określali pogardliwie mianem españoladas.

Niektórzy kompozytorzy potrafili jednak uchwycić coś, czego nie udawało się innym. „Bizet mówi po hiszpańsku z akcentem francuskim, niemniej jego dialekt wydaje się prawdziwy samym Hiszpanom”, pisał o autorze Carmen Alfred Einstein. Georges Bizet nie dożył oszałamiającego, międzynarodowego sukcesu swego dzieła. Opera przysporzyła mu tylko zgryzoty: paryska publiczność i krytyka były początkowo oburzone „cyrkową melodyjnością” oraz wulgarnością tytułowej bohaterki. Jak głęboko mylące mogą być pierwsze wrażenia! Dziś Carmen uważamy przecież za jedną z najwspanialszych oper wszech czasów, a uwertura do niej jest jednym z największych przebojów sal koncertowych.

Premiera Symfonii hiszpańskiej d-moll op. 21 innego Francuza, Édouarda Lalo, odbyła się w Paryżu zaledwie miesiąc przed pierwszym spektaklem Carmen. Do wielkiej popularności dzieła przyczynił się jego pierwszy wykonawca - Pablo de Sarasate, jeden z najpopularniejszych skrzypków swoich czasów, dla którego powstał ten niezwykle atrakcyjny, błyskotliwy i wirtuozowski utwór, znakomicie wykorzystujący elementy folkloru hiszpańskiego. Słowo „symfonia” użyte w tytule jest nieco mylące, bo to po prostu koncert skrzypcowy. Z drugiej strony termin ten wydaje się uzasadniony ze względu na ogromny udział orkiestry. Warto podkreślić, że Symfonia hiszpańska z powierzchownym traktowaniem folkloru hiszpańskiego nie ma nic wspólnego - Lalo z dużą intuicją i smakiem zaadaptował iberyjskie melodie, rytmy, a instrumentacja naśladuje często instrumentarium tradycyjne.

Rapsodia hiszpańska Maurice’a Ravela, pierwotnie napisana na dwa fortepiany w 1907 roku, została zorkiestrowana 12 lat później i rozbudowana o część trzecią - Habanerę. Dzieło co prawda wygwizdane zostało podczas prawykonania, ale zachwycał się nią niedługo potem sam Manuel de Falla, pisząc, że zadziwiła go hiszpańskim kolorytem, który wcale nie został osiągnięty przez wykorzystanie elementów ludowych, lecz dzięki swobodnemu zastosowaniu rytmów, melodii i ornamentacji charakterystycznych dla ludowej liryki hiszpańskiej. Znajdujemy tu i rytmy taneczne, w tym nawiązania do habanery z Carmen Bizeta, i brzmienia barwne, wręcz „duszne”, i wielki rozmach symfoniczny.

Muzyka Gabriel Faurégo do sztuki Peleas i Melizanda Maurice’a Maeterlincka to już wyłącznie muzyka francuska, i to w najlepszym wydaniu. Inspiratorką jej powstania była słynna brytyjska aktorka Patrick Campbell, odtwarzająca w Londynie rolę Melizandy, pod której urokiem pozostawał kompozytor. Muzyka, jak i cała inscenizacja odniosła tak wielki sukces, że została wyeksportowana do Stanów Zjednoczonych. Kiedy dowiedział się o tym zazdrosny Claude Debussy, miał podobno wyrazić się o Faurém: „sługa snobów i imbecyli”. Z siedemnastu numerów muzyki scenicznej kompozytor wybrał cztery, z których zestawił suitę koncertową. I tak jak w samym dramacie nie dzieje się na scenie wiele (więcej w sferze uczuć), tak i muzyka Faurégo jest delikatnie ilustracyjna, dzięki czemu idealnie pasuje do tego „statycznego dramatu”, jak nazywał go sam Maeterlinck, zaś Arnold Schönberg scharakteryzował jako „cudownie perfumowany tekst”.

Anna Sułkowska-Migoń - dyrygentka

Jak zauważa „Le Devoir”, Anna Sułkowska-Migoń jest dyrygentką, której nazwisko koniecznie trzeba zapamiętać. Wyróżnia się wrażliwością, szczerością oraz błyskotliwym talentem. Dodatkowo charakteryzuje się energicznym urokiem porównywanym do światowej klasy dyrygentki Mirgi Gražinyte-Tyli („Le Monde”). Jest zwyciężczynią prestiżowego konkursu La Maestra w Paryżu (2022), laureatką Taki Alsop Fellowship Award Recipient 2022-2024, Paszportu „Polityki” 2022 w kategorii Muzyka Poważna, Koryfeusz Muzyki Polskiej 2022 w kategorii Odkrycie Roku, jak i nagrody Młody Promotor Polski w kategorii kultura (2022). Współpracuje z orkiestrami w Polsce i zagranicą. W aktualnym sezonie artystycznym młoda artystka dyryguje wieloma zespołami, prowadząc m.in. trasę koncertową Paris Mozart Orchestra (Francja, Belgia), koncerty z Southbank Sinfonia w Londynie, Oregon Bach Festival (USA), Dresdner Philharmonie, Orchestre de Chambre de Paris, Filharmonii Narodowej w Warszawie, Narodowym Forum Muzyki we Wrocławiu czy Filharmonii Krakowskiej. Jest stypendystką Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca w programie Dyrygent-Rezydent, który realizowała w Polskiej Orkiestrze Sinfonia Iuventus im. J. Semkowa (2021/2022) oraz w Filharmonii Dolnośląskiej (2020/2021), jak i Noel Minet Fund Scholarship dla chórmistrzów (2021). Anna Sułkowska-Migoń była uczestniczką mistrzowskich kursów dyrygenckich z Marin Alsop i Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia oraz z D. Reilandem, F.-X. Rothem, J. Vila i Casañas czy M. Economu. Naukę sztuki dyrygenckiej rozpoczęła pod okiem swojego ojca P. Sułkowskiego, szlifowała ją także podczas projektów asystenckich u K. Mäkelä, J. Maksymiuka, M. Pijarowskiego, P. Przytockiego i A. Wita. Współpracowała również z Orchestre de Paris, Paris Mozart Orchestra, Athens Philharmonia Orchestra, Filharmonią Warmińsko-Mazurską czy Filharmonią Podkarpacką. Artystka jest absolwentką Akademii Muzycznej im. K. Pendereckiego w Krakowie na dwóch kierunkach: dyrygentura symfoniczna w klasie Ł. Borowicza oraz dyrygentura chóralna w klasie L. Matynian i A. Korzeniowskiego.

Monika Dondalska - skrzypce

Urodziła się w 1985 roku w Olsztynie. Pochodzi z rodziny o tradycjach muzycznych. Naukę gry na skrzypcach rozpoczęła pod kierunkiem ojca, Jana Dondalskiego. W wieku siedmiu lat podjęła naukę w PSM I i II st. w Olsztynie w klasie skrzypiec A. Hoffmana. Od 1996 roku była uczennicą Zdzisława Wylonka. W latach 2000-2002 uczęszczała do Państwowego Liceum Muzycznego im. Z. Brzewskiego w Warszawie w klasie skrzypiec Mirosława Ławrynowicza. W roku 2004 ukończyła Państwowe Liceum Muzyczne im. A. Rubinsteina w Bydgoszczy w klasie Bolesława Siarkiewicza, a sześć lat później - Akademię Muzyczną im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy w klasie Vadima Brodskiego.

Jest laureatką wielu konkursów skrzypcowych, zdobyła m.in. IV nagrodę oraz nagrodę specjalną dla najmłodszego uczestnika w Konkursie Skrzypcowym im. J. Garści w Stalowej Woli (1993), IV nagrodę w I Ogólnopolskim Konkursie Skrzypcowym im. A. Januszajtis w Gdańsku, V nagrodę na Ogólnopolskich Przesłuchaniach Uczniów Klas Skrzypiec Szkół Muzycznych I st. w Olsztynie (1995), III nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Skrzypcowym im. G. Bacewicz we Wrocławiu (1996), IX nagrodę oraz nagrodę specjalna dla najmłodszego uczestnika, nagrodę Krajowego Funduszu Na Rzecz Dzieci Uzdolnionych Muzycznie oraz nagrodę Filharmonii Lubelskiej w Ogólnopolskim Konkursie Skrzypcowym im. S. Serwaczyńskiego w Lublinie (1996), III nagrodę w Wielkopolskim Konkursie Skrzypcowym w Poznaniu (1997), III nagrodę w II Ogólnopolskim Konkursie Skrzypcowym im. A. Januszajtis w Gdańsku (1997), IV nagrodę w IV Ogólnopolskim Konkursie Skrzypcowym im. S. Serwaczyńskiego w Lublinie (1999), II nagrodę w Ogólnopolskim Bachowskim Konkursie im. S. Hajzera w Zielonej Górze (2003). W 1998 roku była półfinalistką Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. L. Spohra w Weimarze, jest również laureatką Ogólnopolskich Przesłuchań Uczniów Klas Skrzypiec Szkół Muzycznych I st. w Olsztynie w 1997 roku (otrzymała wyróżnienie). W 2004 roku brała udział w Makroregionalnych Przesłuchaniach Uczniów Klas Skrzypiec i Altówek w Toruniu. W tym samym roku zdobyła VII miejsce na Ogólnopolskich Przesłuchaniach Klas Skrzypiec i Altówek Szkół Muzycznych I i II stopnia w Warszawie.

Brała udział w licznych kursach skrzypcowych m.in. w Zakopanem, Łańcucie (pod kierunkiem prof. M. Ławrynowicza), w Goch w Niemczech (pod kierunkiem prof. R. Szredera), „Salony u Mistrza - w stronę Artura Rubinsteina” pod kierunkiem K.A. Kulki w Bydgoszczy, otrzymując nagrodę dla wyróżniającego się uczestnika kursu. Była stypendystką Krajowego Funduszu Na Rzecz Dzieci oraz Prezydenta Miasta Olsztyna.

W sezonie artystycznym 2009/2010 rozpoczęła pracę w Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej. W 2012 roku wygrała konkurs na stanowisko koncertmistrza tej instytucji, gdzie współpracuje z wybitnymi dyrygentami oraz solistami z całego świata. Od 2015 roku prowadzi z sukcesami działalność pedagogiczną w Państwowej Szkole Muzycznej I i II st. im. F. Chopina w Olsztynie. Od roku akademickiego 2022/2023 zatrudniona jest na stanowisku asystenta w Instytucie Muzyki na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Zapraszana jest do prowadzenia warsztatów i kursów mistrzowskich.

W kręgu jej zainteresowań jest odkrywanie dzieł zapomnianych kompozytorów. W grudniu 2016 roku dokonała nagrania płyty (wydanej w marcu 2017) z utworami Raula Koczalskiego (światowe premiery) dla wytwórni Acte Préalable. W marcu 2017 roku wykonała I Koncert skrzypcowy op. 8 Joachima Kaczkowskiego (pierwsze wykonanie po ponad 150 latach).

Koncertowała z recitalami jako solistka i kameralistka w Polsce, Niemczech, Szwajcarii, a z i orkiestrą w Macedonii i Hiszpanii, wykonując z powodzeniem repertuar klasyczny oraz rozrywkowy. Obecnie koncertuje z zespołem Pro Musica Antiqua, Bellarti Trio, eQuantum String Chamber Orchestra. Występowała jako solistka z orkiestrami symfonicznymi Filharmonii Lubelskiej, Olsztyńskiej (później Warmińsko-Mazurskiej) oraz w Białymstoku pod batutą Bogdana Olędzkiego, Romana Zielińskiego, Jerzego Salwarowskiego, Janusza Przybylskiego, Zygmunta Rycherta, Ewy Strusińskiej, Jana Miłosza Zarzyckiego, Jerzego Swobody, Miguela Salmon Del Real (Meksyk), Jesusa Medina (Meksyk), Massimiliano Caldiego (Włochy).

Zapraszamy!