Olsztyn24

W nadchodzący piątek (14.10), o godzinie 19.00, w Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej w Olsztynie odbędzie się koncert „Arcydzieła symfoniki”.

Wystąpią:
» Gudni Emilsson (Islandia) - dyrygent
» Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej
» Janusz Ciepliński - prowadzenie koncertu

Program:
» Joseph Haydn - Symfonia G-dur nr 88
» Johannes Brahms - Wariacje na temat Josepha Haydna / Wariacje Świętego Antoniego
» Johannes Brahms - II Symfonia D-dur op. 73

Joseph Haydn - pierwszy klasyk wiedeński, innowator, choć nie rewolucjonista, najważniejszy twórca stylu klasycznego - dla Johannesa Brahmsa był, obok Beethovena, najważniejszym źródłem inspiracji. Nie bez przyczyny Brahmsa nazywa się klasycyzującym romantykiem, nie bez powodu tak często zestawia się twórczość autora Księżycowego świata i Rapsodii na alt.

Symfonia G-dur Hob. I/88 Haydna powstała pod koniec lat 80. XVIII wieku i jest jedną z piękniejszych przedstawicielek dojrzałego okresu twórczości tego kompozytora, a więc jedną z wielu mistrzowskich wersji klasycznego modelu cyklu symfonicznego, który zresztą stworzył sam Haydn. Jedną z charakterystycznych cech tego modelu jest powolny wstęp, otwierający błyskotliwe, dynamiczne allegro sonatowe - tak jak w tym przypadku. Część druga, uroczyste Largo, to wariacje na temat hymnu Chwalcie Boga, od którego płyną wszelkie łaski. Podobno, gdy usłyszał tę muzykę Brahms, powiedział, że chciałby, aby tak brzmiała jego dziewiąta symfonia. Każda z symfonii Haydna jest powieleniem pewnego schematu cyklu symfonicznego, ale też w każdej kompozytor wprowadza jakieś innowacje, nieustannie eksperymentuje i bawi się konwencją. W Symfonii G-dur taką innowacją jest użycie rogów i kotłów w Menuecie. Wcześniej instrumenty te wykorzystywane były wyłącznie jako wzmocnienie tutti, teraz towarzyszą głównemu tematowi w tajemniczych pianach i pianissimach. Finałowe Allegro con spirito w formie ronda cechuje się wdziękiem, humorem i błyskotliwością, czyli tym, co dla Haydna najbardziej charakterystyczne. Symfonia G-dur to jeden z tych utworów, który jest przykładem nieokiełznanej wyobraźni Haydna, jego nieustannej potrzeby poszukiwania przy jednoczesnym stosowaniu klasycznych wzorców, wyśmienitego poczucia humoru i genialnego warsztatu kompozytorskiego.

Wariacje na temat Haydna op. 56 to z kolei jedno z popularniejszych dzieł fortepianowych Johannesa Brahmsa, które istnieje również w wersji orkiestrowej. Z jednej strony głęboki ukłon w stronę wielkiego mistrza, z drugiej kompozytorskie ćwiczenie. Sam temat podsunął Brahmsowi Carl Ferdynand Pohl, bibliotekarz Wiedeńskiego Towarzystwa Filharmonicznego, który wynalazł partyturę divertimenta przypisywanego wówczas Haydnowi. Brahmsa nuty te zainteresowały przede wszystkim niecodziennym użyciem instrumentów dętych. Przepisał sobie do notatnika temat zatytułowany Chorał św. Antoniego, oparty prawdopodobnie na starej pieśni pielgrzymów. Na jego podstawie powstało dzieło fortepianowe i orkiestrowe - temat i osiem wariacji. W tej drugiej wersji szczególnie ważna rola powierzona została fagotom i obojom, co zbliża ją do oryginału.

„To za długie i za ciężkie” powiedział o II Symfonii D-dur op. 73 Johannesa Brahmsa Francis Poulenc. Jednak niektórzy współcześni Brahmsowi uznali to dzieło za „zbyt bezproblemowe”. Sam kompozytor mówił o Drugiej: „Niewinna, pogodna, nie prawdziwa symfonia, ale sinfonietta, błękitne niebo, szemranie strumyka, słońce i chłodny zielny cień”. Jednak do swojego wydawcy napisał coś diametralnie różnego: „Symfonia jest tak melancholijna, że pan tego nie wytrzyma. Nigdy dotąd nie napisałem czegoś równie smutnego. Musi pan tę partyturę wydać w czarnej ramce”. W rzeczywistości Symfonia D-dur, komponowana w Karyntii latem 1877 roku, nie jest ani beztroska, ani funeralna. Albo inaczej: jest i taka, i taka. Co prawda „zawiera czyste idee i ciepłe uczucia” (Theodor Billroth), ale jednocześnie wyraźnie nawiązuje do epickiej i heroicznej Pierwszej, wywodzącej się wprost z IX Symfonii Beethovena. Muzyka tego genialnego dzieła jest ciągłym balansowaniem między światłem a ciemnością. Eduard Hanslick entuzjastycznie orzekł, że „w żyłach II Symfonii płynie krew mozartowska”. I dopowiadał: „Jest w niej wiele nowego, lecz nie ma nic z niefortunnej współczesnej pogoni za nie znanymi dotychczas nowościami. Nie ma również żadnego zerkania ukradkiem w stronę obcych dziedzin artystycznych ani zapożyczania z malarstwa czy poezji. Cała jej koncepcja i struktura są czysto muzyczne i czysto muzyczny jest ostateczny efekt”.

Gudni A. Emilsson - dyrygent

Urodził się w Reykjaviku na Islandii. Studiował grę na fortepianie u Wolfganga Wagenhausera oraz dyrygenturę u Waltera Huglera i Miguela Monroya. Brał udział w kursach mistrzowskich prowadzonych przez światowej sławy dyrygentów, wielu z nich asystował. Byli wśród nich Sergiu Celibidache, Rudolf Barshai, Ilya Musin, Myung Wung Chung, Helmut Rilling, John Eliot Gardiner i Bernard Haitink. Gudni A. Emilsson zdobył m.in. Nagrodę Herberta von Karajana w Salzburgu, Nagrodę Richarda Wagnera w Bayreuth, LIND Artist Award w Reykjaviku, Nagrodę Artystyczną Masaryka Uniwersytetu Masaryka w Pradze.

Emilsson prowadził takie zespoły, jak: orkiestra Filharmonii w Stuttgarcie, Orkiestra Symfoniczna w Norymberdze, Orkiestra Symfoniczna w Göttingen, Orkiestra Kameralna w Mannheim, Islandzka Orkiestra Symfoniczna, Orkiestra Symfoniczna Teatru Narodowego w Pradze, Radiowa Orkiestra Symfoniczna w Pradze, Wiedeńska Orkiestra Tonkünstler, Orkiestra teatru Verdi di Trieste we Włoszech, Filharmonia Reńska w Koblenz w Niemczech, Berliner Symphoniker i Królewska Orkiestra Filharmoniczna w Londynie. Koncertował w Europie, Afryce, Krajach Bliskiego i Środkowego Wschodu, Japonii, Korei Południowej, Chinach, obu Amerykach. Występował na ważnych festiwalach muzycznych i w salach koncertowych, takich jak: Gewandhaus w Lipsku, Sala Cecilia Mireles w Rio de JaneiroFestiwal Mozartowski w Dortmundzie, Festiwal Ravello we Włoszech, Teatr Filharmoniczny w Weronie, Sala Koncertowa im. Smetany w Pradze i praskie Rudolfinum. Miał przyjemność pracować ze znakomitymi solistami, takimi jak: Emmanuel Pahud, Wolfgang Emanuel Schmidt, Josef Suk, Pieter Wispelwey, Ara Malikian, Reinhold Friedrich, Alina Pogostkina, Oliver Kern, Christoph Hartmann, Dimitri Ashkenazy, Shlomo Mintz, Lilia Zilberstein, Sergei Nakariakov, Mischa Maisky.

Od 1999 roku jest dyrektorem artystycznym i głównym dyrygentem orkiestry kameralnej w Tybindze.

W latach 2000-2004 Emilsson był głównym dyrygentem Orkiestry Kameralnej im. Suka w Pradze. Od 2001 roku jest dyrektorem artystycznym i attaché Festiwalu Muzyki Klasycznej Uniwersytetu w Tybindze w Niemczech. W 2005 roku rozpoczął pracę jako główny dyrygent orkiestry Camerata Bohemica Prague. W latach 2005-2017 Gudni Emilsson był głównym dyrygentem nowo założonej Filharmonii Tajlandzkiej. Od 2017 roku jest Honorowym Dyrygentem Głównym Tajlandzkiej Orkiestry Filharmonicznej w Bangkoku. Dokonał wielu nagrań radiowych, telewizyjnych i płytowych.

W listopadzie 2018 roku Gudni Emilsson otrzymał tytuł Doktora Honoris Causa Narodowego Uniwersytetu Sztuki w Kazachstanie.

Zapraszamy!