Olsztyn24

W piątek (9.09) w Muzeum Bitwy pod Grunwaldem w Stębarku oficjalnie zostanie zainaugurowana jubileuszowa, 30. edycja Europejskich Dni Dziedzictwa (EDD) na Warmii i Mazurach. Potem, przez dwa kolejne weekendy (10-11.09 i 17-18.09), w regionie odbywać się będą liczne wydarzenia promujące zabytki - materialne dziedzictwo kulturowe Warmii i Mazur. - Ta zainicjowana przez Radę Europy akcja od 2004 roku gości także na Warmii i Mazurach. Nasz region to niewątpliwie miejsce godne historycznej uwagi – mówi Gustaw Marek Brzezin, marszałek województwa warmińsko-mazurskiego.

Europejskie Dni Dziedzictwa to organizowany w Europie co roku, we wrześniu, projekt kulturalny, społeczny i edukacyjny. W jego ramach mieszkańcy Starego Kontynentu mogą bezpłatnie zwiedzać zabytki oraz korzystać z szerokiego wachlarza towarzyszących wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych. Podczas EDD nawet niedostępne na co dzień zabytki wpuszczają w swoje mury gości, a uczestnicy spotkań, prelekcji, warsztatów czy wystaw poznają historię i kulturę zarówno narodową, jak i tę regionalną i lokalną.

Zasadniczym celem EDD jest edukacja historyczna i kulturalna, promowanie różnorodności i regionalnego dziedzictwa kulturowego, podkreślanie wspólnych korzeni kultury europejskiej oraz propagowanie dialogu międzykulturowego. Lokalne jednostki i placówki kultury zapewniają bezpłatny dostęp do zabytków i innych obiektów kultury - muzeów, skansenów, parków, ogrodów - nie zawsze dostępnych na co dzień dla publiczności lub do których wstęp wiąże się z opłatami. Proponują także wiele innych atrakcji, jak koncerty, wystawy, wykłady, festyny historyczne, prezentacje ginących zawodów, kiermasze wyrobów artystycznych i rzemieślniczych. Zachęcają do obcowania z zabytkami i kulturą, popularyzują wśród społeczeństwa regionalne tradycje i zwyczaje.

Idea EDD narodziła się 3 października 1985 r. w hiszpańskiej Granadzie, podczas II Konferencji Rady Europy. Wówczas francuski minister kultury zaproponował rozszerzenie na całą Europę zainicjowanych rok wcześniej we Francji Dni Otwartych Zabytków. Przez kolejne lata ta inicjatywa cieszyła się sporym zainteresowaniem i poparciem społecznym. Dlatego w 1991 roku Rada Europy zdecydowała się ustanowić Europejskie Dni Dziedzictwa. Pierwsza edycja EDD odbyła się w 1992 roku. Rok później do akcji włączyła się Polska.

Ogólnopolskim koordynatorem obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa jest Narodowy Instytut Dziedzictwa, który odpowiada także za promocję projektu w skali całego kraju. W województwach ciężar realizacji przedsięwzięcia wzięły na siebie władze samorządowe i podległe im instytucje kultury, organizacje pozarządowe i organizatorzy poszczególnych wydarzeń. Na Warmii i Mazurach organizację i realizację EDD wspiera samorząd województwa, z marszałkiem Gustawem Markiem Brzezinem na czele.

- Europejskie Dni Dziedzictwa to nie tylko spotkanie historyków, naukowców, ale także, a może przede wszystkim imprezy dla ciekawych historii turystów i mieszkańców Warmii i Mazur - mówi marszałek Brzezin. - To także doskonała okazja, aby zainteresować bogatą historią regionu także dzieci i młodzież. I taki przekaz formułujemy dziś do młodego pokolenia, żeby wiedziało, jak ważne jest poczucie własnych korzeni. Do pokolenia, które tu przyszło na świat, tu wyrosło, ale którego przedstawiciele coraz częściej korzystają z atrakcyjności otwartego świata. Pamiętajmy, że pielęgnowanie własnych tradycji to wartość uniwersalna i nie wyklucza unifikacji w skali europejskiej czy globalnej. Zapraszam do odkrywania historii tych ziem, do odkrywania własnej historii.

Każdej edycji EDD towarzyszy temat przewodni, którego wybór jest nie lada wyzwaniem. Musi on umożliwić organizację atrakcyjnych wydarzeń we wszystkich zakątkach kraju, bez względu na region i bogactwo miejscowej spuścizny kulturowej. W tym roku EDD odbywać się będą pod hasłem „Połączeni dziedzictwem”.

- Dziedzictwo jako źródło tożsamości jest podstawą budowania silnych więzi społeczności lokalnych i silnego państwa - mówi Szymon Drej, dyrektor Muzeum Bitwy pod Grunwaldem, koordynatora EDD na Warmii i Mazurach. - Społeczeństwo, na co dzień często podzielone, w kluczowych momentach jednoczy się wokół wspólnych wartości. Dlatego tak ważne jest pielęgnowanie tych uniwersalnych i wspólnych wszystkim Polakom wartości, które niesie ze sobą dziedzictwo kulturowe. Dziedzictwo łączy pokolenia, przeszłość z przyszłością, pozwala, by społeczeństwo integrowało się wokół lokalnych zabytków i dziedzictwa niematerialnego, a przez to dawało nam poczucie przynależności do grupy i własnej tożsamości.

Formalnie 30. edycja Europejskich Dni Dziedzictwa rozpocznie się w piątek (9.09) o godz. 11.00 w pawilonie wystawowym Muzeum Bitwy pod Grunwaldem na wzgórzu pomnikowym w Stębarku. W programie uroczystości są m.in.: prezentacja autorstwa Jarosława Maleckiego z Muzeum Bitwy pod Grunwaldem „Jak muzeum w Grunwaldzie budowano 1960-2022” oraz wykład dra hab. Michała Wróbla zatytułowany „Zamki jako fundament potęgi Zakonu Krzyżackiego”. Będzie też coś dla ciała - nieopodal pawilonu wystawowego stanie wioska średniowieczna, gdzie oprócz obserwacji walk rycerskich i strzelania z łuku, będzie można skosztować miejscowych specjałów.

Wydarzenia tegorocznych EDD odbywać się będą w dwie kolejne weekendowe soboty i niedziele: 10-11 września i 17-18 września. Na Warmii i Mazurach zgłoszono zamiar zorganizowania ponad 30 takich wydarzeń, w większości jednodniowych, ale będą też takie, które zaplanowano na wszystkie cztery dni obchodów EDD na Warmii i Mazurach. Zaproszenia do udziału w obchodach EDD wystosowali organizatorzy imprez z Barczewa, Sząbruka, Olsztynka, Nowego Kawkowa, Pasłęka, Łąkorza, Lubawy, Hartowca, Budr, Biesala, Stębarka, Działdowa, Fromborka, Lidzbarka Warmińskiego, Braniewa, Węgorzewa, Kętrzyna, Kurzętnika, Lubajn i Olsztyna. Możliwości włączenia się w obchody jubileuszowych EDD nie zabraknie.

- Wszystkie wydarzenia w ramach EDD przygotowane przez naszych organizatorów są niezwykle ciekawe i warte zobaczenia, ale szczególnie polecamy: wirtualną wystawę udostępnioną na stronie Archiwum Państwowego w Olsztynie pt. „Dziedzictwo regionu - zabytkowe kościoły Warmii i Mazur” (17.09 - red.), wystawę poświęcone 110. rocznicy utworzenia na Wzgórzu Katedralnym we Fromborku pierwszej izby pamiątkowej związanej z Mikołajem Kopernikiem, którą przygotowało Muzeum Kopernika we Fromborku (17.09 - red.), wystawę „Pasłęckie procesje i pochody” prezentującą zdjęcia przedstawiające odbywające się w okresie powojennym, do XXI w., pochody pierwszomajowe oraz procesje Bożego Ciała, przedsięwzięcie przygotowała Bibliotek Publiczną w Pasłęku (10.09 - red.), a także spotkanie opowiadające o historii młyna w Budrach (11.09 - red.) - wylicza Patryk Kozłowski z Muzeum Bitwy pod Grunwaldem, koordynator tegorocznych EDD na Warmii i Mazurach.

Wszystkie propozycje wydarzeń organizowanych w ramach EDD w Polsce można znaleźć na stronie internetowej https://edd.nid.pl/wydarzenia/. Tam też można stworzyć własny przewodnik po wydarzeniach, który pozwala ustalić indywidualny plan uczestnictwa w EDD.

- Zapraszam do śledzenia wydarzeń Europejskich Dni Dziedzictwa w mediach, ale też do osobistego w nich udziału. To będzie piękna podróż w przeszłość po Warmii i Mazurach, ale też w nas samych - zachęca Sylwia Jaskulska, członek zarządu województwa warmińsko-mazurskiego.