Olsztyn24

Filharmonia Warmińsko-Mazurska w Olsztynie zaprasza w niedzielę (3.10), o godzinie 18.00, na koncert „Sacrum po góralsku”.

Wystąpią:

» Piotr Cyrwus - aktor
» Marek Stefański - organy
» Kapela Góralska Jaśka Kubika z Krościenka nad Dunajcem:
- Jan Kubik - prym
- Dariusz Gabryś - sekund
- Marian Jarosz - basy/piszczałka
- Bernadeta Gabryś - basy/śpiew.

W programie koncertu pomiędzy fragmentami tekstu „Filozofii po góralsku” ks. Józefa Tischnera zaprezentowane zostaną utwory:

» Marek Stefański (1969) - Improwizacja
» Muzyka pienińska - Witacka
» Tabulatura Jana z Lublina (XVI w.) - Trzy preludia: in F, in g, in d
» Tabulatura Jana z Lublina - Kolenda
» Tabulatura Jana z Lublina: Cztery tańce staropolskie: Hajduczki, Alia poznanie, Cantio polonica, Cantio polonica II, Rex
» Muzyka pienińska - Melodie
» Marek Stefański - Improwizacja góralska
» Muzyka pienińska - Suita tańców pienińskich
» Muzyka pienińska - Suita tańców góralskich
» Improwizacja wspólna - Kie pudziemy z tela...

„Sacrum po góralsku” to wielobarwny, niezwykły i niekonwencjonalny spektakl, łączący literaturę, muzykę klasyczną i góralską oraz choreografię.

Jeden z najbardziej rozpoznawalnych aktorów, Piotr Cyrwus, czyta najlepsze fragmenty Filozofii po góralsku ks. Józefa Tischnera. Lekturze towarzyszą muzyka organowa inspirowana folklorem góralskim, improwizacje organowe i oryginalny folklor góralski w wykonaniu muzyków z Pienin. Do udziału w koncercie zostali zaproszeni: znakomita Kapela Góralska Jaśka Kubika z Krościenka nad Dunajcem, jedyna spadkobierczyni ludowej tradycji pienińskiej, oraz wybitny wirtuoz organów dr hab. Marek Stefański z Krakowa.

Uniwersalne przesłanie, którym są teksty jednego z najwybitniejszych filozofów XX wieku, wyrażone żywą gwarą, podszyte jedynym w swoim rodzaju humorem i przesycone ponadczasową mądrością, brzmią nadzwyczaj autentycznie z towarzyszeniem muzyki góralskiej z charakterystycznymi rytmami i instrumentami (skrzypce, oktawki, basy, piszczałka, dzwonki). Całość dopełniają organy ze swoją potęgą i niezliczoną ilością barw, wykorzystywane w niekonwencjonalnych formach improwizowanych. Usłyszymy je również w muzyce staropolskiej z tabulatur sięgających swoją genezą XVI stulecia.

Piotr Cyrwus

Po ukończeniu krakowskiej PWST (1985) występował w Teatrze Polskim w Warszawie (1985-1986), im. Stefana Jaracza w Łodzi (1986-1989), STU w Krakowie (1989-1992). W latach 1992-2009 związany był z Narodowym Starym Teatrem w Krakowie. Od 2011 do 2018 roku był aktorem Teatru Polskiego w Warszawie (m.in. Emigranci Sławomira Mrożka, reż. P. Cyrwus; Szkoda, że jest nierządnicą Johna Forda, reż. D. Jemmett). Występuje także gościnnie na takich scenach, jak: IMKA w Warszawie (Polowanie na łosia Michała Walczaka, Mała rzecz a cieszy Liz Lochhead, reż. P. Jędrzajas), Teatr Kamienica (Jak się kochają w niższych sferach Alana Ayckbourn, reż. G. Chrapkiewicza), Teatr STU (Firma dziękuję Lutza Hubnera, reż. M. Gierszała, Wariacje Tischnerowskie, reż. A. „Baron” Więcek).

Zagrał głównego bohatera w głośnym spektaklu Teatru TV Do piachu wg Tadeusza Różewicza w reżyserii Kazimierza Kutza. Później spotkał się z Kutzem podczas realizacji spektakli telewizyjnych, m.in. Noc Walpurgii albo kroki komandora (1991) oraz na planie filmu Śmierć jak kromka chleba. Zagrał m.in. w filmach Cwał Krzysztofa Zanussiego i Pan Tadeusz Andrzeja Wajdy.

W ostatnim czasie Piotr Cyrwus wziął udział w cieszących się popularnością w sieci produkcjach Fanatyk Michała Tylki czy Mafia dla psa. Od 20 lat ma w repertuarze monodram Zapiski oficera Armii Czerwonej wg Sergiusza Piaseckiego w reżyserii Tomasza Obary oraz spektakl Emigranci Sławomira Mrożka, który sam wyreżyserował (w 2017 odbyła się jego emisja w Teatrze TV). Szerokiej publiczności znany jest z roli Rysia w serialu Klan, a także z serialu Na wspólnej.

Marek Stefański

Wirtuoz organów, pedagog i animator życia muzycznego. Należy do grona najbardziej aktywnych artystycznie polskich organistów, również na arenie międzynarodowej. Urodził się w 1969 roku w Rzeszowie, w 1994 roku ukończył studia w Akademii Muzycznej w Krakowie w klasie organów prof. Joachima Grubicha, otrzymując dyplom z wyróżnieniem.

Działalność koncertową rozpoczął na początku studiów w Akademii Muzycznej, kiedy odbył dwukrotnie jako organista solista wraz z Krakowskim Akademickim Chórem „Organum” tournée koncertowe obejmujące większość krajów europejskich. Zwieńczone sukcesami koncerty podczas międzynarodowych festiwali muzyki sakralnej i organowej oraz uzyskane nagrody (m.in. I nagroda w ramach European Forum d’Art Sacre) otworzyły mu drogę do udziału w większości polskich i zagranicznych festiwali muzyki organowej. Od 1996 roku współpracuje z Bazyliką Mariacką w Krakowie (do 2007 roku był etatowym organistą). Od 1999 roku pracuje w Katedrze Organów Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie, obecnie na stanowisku adiunkta.

W 2013 roku na podstawie rozprawy naukowej oraz monografii płytowej poświęconej muzyce organowej kompozytorów krakowskich drugiej połowy XX wieku, uzyskał w Akademii Muzycznej w Krakowie tytuł doktora habilitowanego.

Koncertuje na całym świecie. Regularnie zapraszany jest na koncerty do Rosji, gdzie stał się jednym z najbardziej znanych zagranicznych organistów. Jest zasłużonym propagatorem polskiej muzyki organowej, szczególnie XX wieku, którą wykonuje równolegle ze sztuką improwizacji organowej. Jego udziałem stały się prawykonania utworów współczesnych polskich kompozytorów oraz polskie prawykonania dzieł kompozytorów francuskich. Dokonał licznych nagrań dla Polskiego Radia, Telewizji Polskiej oraz rozgłośni zagranicznych. Wspólnie z Radiem Kraków realizował cykl audycji Antologia organów Krakowa, a z Radiem Rzeszów nagrywał i prezentował na antenie radiowej brzmienie wartościowych organów Podkarpacia. Jest założycielem i dyrektorem artystycznym Podkarpackiego Festiwalu Organowego oraz Wiosennego Festiwalu Organowego w bazylice Jezuitów w Krakowie. W maju 2016 roku jako jedyny reprezentował Stary Kontynent podczas Festiwalu 5 Continents - 5 Organists w Seulu w Korei Południowej. Jest pomysłodawcą i współautorem cyklu rozmów i prezentacji organów krakowskich kościołów Ukryte sacrum, prezentowanego na antenie Radia Kraków od września 2017 roku. Współzałożyciel Fundacji Promocji Kultury i Sztuki ARS PRO ARTE (www.arsproarte.pl).

W 2019 roku nakładem Wydawnictwa PETRUS ukazała się książka Organy na krańcach świata - Marek Stefański w rozmowie z Mateuszem Borkowskim, która została uhonorowana Krakowską Książką Miesiąca.

Kapela Góralska Jaśka Kubika z Krościenka nad Dunajcem

Założycielem zespołu jest ludowy twórca pieniński, z zawodu piekarz i flisak, z rodzinnej tradycji i z zamiłowania hodowca owiec i kóz, twórca oryginalnych pienińskich strojów ludowych, lecz przede wszystkim znakomity muzyk ludowy, wychowany w tradycji sztuki góralskiej w rozmaitych jej odsłonach. Laureat wielu nagród, najczęściej pierwszych, i wyróżnień w ramach przeglądów sztuki ludowej. Odznaczony licznymi państwowymi nagrodami, medalami i wyróżnieniami. Ambasador sztuki góralskiej także poza granicami Polski. Zespół wykonuje oryginalną muzykę Pienin, łącząc ową sztukę z pienińskimi opowieściami i legendami, wprost z przełomu Dunajca i spod Trzech Koron.

Kapela wykonuje tradycyjną muzykę górali pienińskich, czyli mieszkańców miejscowości położonych dookoła Trzech Koron. Tematem przyśpiewek i pieśni są walory krajobrazowe Pienin, szczyty skalne, polany, na których juhasi wypasają owce. Ważne miejsce zajmuje też Dunajec, górska rzeka wijąca się przełomem, po której pływają flisacy. Stare przyśpiewki mówią o ciężkim życiu górali, zwyczajach pasterskich, miłości i rozmaitych tęsknotach, a także o zbójeckiej odwadze, wrażliwości na krzywdę i ślebodzie. Czasami treści są żartobliwe.

Kapela gra na tradycyjnych instrumentach wykonanych przez miejscowych lutników. Są to skrzypce, oktawki, basy, trombita i piszczałka. Stroje regionalne, w których występuje zespół wykonane są ręcznie, w większości przez Jana Kubika - twórcy ludowego w zakresie kroju, szycia i cyfrowania, czyli wyszywania ozdobnego. Piękno gór, szacunek dla ich surowości oraz wrażliwość i bogactwo dorobku kulturowego inspirują górali, którzy chcą wyrazić to w swojej twórczości artystycznej oraz w śpiewie, tańcu i graniu. Górale wiedzą, że muszą podzielić się tym pięknem z innymi, dlatego są gościnni i zapraszają do siebie: „Bo tu widoki piykne i ludzie dobre”.

Kapela przygrywa kilku zespołom regionalnym. Jest też laureatem konkursów w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą, Zakopanem, Bukowinie Tatrzańskiej, Żywcu i Nowym Targu. Sam Jan Kubik ma na koncie wiele nagród i wyróżnień oraz odznaczeń, m.in.: Medal Gloria Artis, Honorowe Obywatelstwo Królewskiego Miasta Krościenka nad Dunajcem, pasowanie na Zbójnika w Bukowinie Tatrzańskiej.

Górale to ludzie pobożni i wierzą, że góry, lasy, rzeki to dzieło Boże, a resztę wytworzyli nasi przodkowie w formie kultury materialnej i duchowej. Wyrażają to w swojej twórczości (np. rzeźby, obrazy, świątki) oraz w zwyczajach i tradycji, które jest nośnikiem wiary. Dlatego też tradycja i wartości chrześcijańskie są najważniejsze dla górali.

Muzykanci twierdzą, że grają Bogu na chwałę, Ojczyźnie na pożytek i ludziom ku uciesze. Można to napisać takimi słowami:

Tradycja, Dobry Pasterz, Rodzina
Wczoraj, jutro i dziś
Wiara, Nadzieja i Miłość
Wiem jaką drogom mam iść.

Zapraszamy! W ramach programu „Weekend Seniora z Kulturą” bilety dla osób powyżej 60-go roku życia są w cenie specjalnej 25 zł, do nabycia w kasie biletowej.