Olsztyn24

Zielone miasto, nowoczesne rozwiązania w obszarze gospodarki komunalnej, wprowadzenie narzędzi dialogu publicznego - to tylko niektóre z pomysłów uczestników programu Szkoła Liderów Miast, który w ostatnich miesiącach toczył się w Braniewie, Ornecie, Dobrym Mieście i Lidzbarku Warmińskim. Z czego one wynikają i kim są osoby, które mają pomysły na przyszłość oraz jak do tego doszło, że razem usiadły do pracy?

Czym jest Szkoła Liderów Miast?

Szkoła Liderów Miast, to program, który realizowany jest od 2017 roku przez Fundację Szkoła Liderów i Fundację Veolia Polska. Od tego czasu każdego roku systematycznie zwiększa się liczba uczestników - liderów miast, którzy w różnych lokalizacjach przystępują do zmierzenia się z długofalowymi wyzwaniami swoich miejscowości, a także trudnością współpracy w różnorodnej ideowo, branżowo i sektorowo grupie na rzecz dobra mieszkańców. Dotychczas do programu zapraszano miasta o średniej wielkości (wyjątkiem była Łódź), w których w porozumieniu z prezydentami, tworzyliśmy warunki do rozmowy na temat przyszłości a także teraźniejszej sytuacji miast, oczekiwań mieszkańców i roli liderów, którzy tworzą tzw. drugą linię.

W 2019 roku zainteresowanie programem pojawiło się na Warmii, a to umożliwiło realizację programu w nowym modelu - przy współpracy czterech małych miasteczek - Lidzbarka Warmińskiego, Ornety, Braniewa i Dobrego Miasta. To właśnie w tych lokalizacjach wyłoniono uczestników do czwartej już edycji programu, którzy odgrywają na co dzień role liderskie w swoich środowiskach. Praca w grupach miejskich trwała od maja do października br.

Cztery miasta, różnorodne wyzwania i ludzie czynu

Model Szkoły Liderów Miast bazuje na dwóch filarach: stworzenie pola współpracy ponad podziałami na rzecz miasta oraz zdobyciu wiedzy do przygotowania rekomendacji dla obecnych i przyszłych władz na zmiany, które warto wprowadzić na rzecz mieszkańców. Wydawać by się mogło, że miasteczka o podobnej wielkości, historii i bliskości względem siebie, będą miały podobne wyzwania, które w pierwszej kolejności trzeba by rozwiązać - niezupełnie.

Każdy program w każdym mieście toczy się zupełnie inaczej i w pełni zależy od uczestników. W czasie jego trwania otrzymują oni sporą dawkę wiedzy dotyczącą tematów, które najbardziej ich w danym momencie interesują i perspektywę, która maluje różne scenariusze na przyszłość danej społeczności. Podkreśla to Daniel Domeracki z Dobrego Miasta, który na co dzień jest dyrektorem regionu w Veolii Północ: „Szkoła Liderów Miast pozwoliła mi poszerzyć wiedzę na temat perspektyw rozwoju naszego miasta w przyszłości”. A ta różnorodna wiedza i perspektywy w każdej grupie przekładają się na inne wnioski. Dlatego rekomendacje w kategorii eko-miasto nie zawsze krystalizują się w identyczny sposób.

W warmińskiej edycji trzy spośród czterech miast postanowiło postawić na kwestie związane z ekologią. W Lidzbarku Warmińskim grupa zarekomendowała: wprowadzenie ładu architektonicznego w przestrzeni miejskiej, dzień bez samochodu, program zdrowych nieemisyjnych domów oraz zazielenianie poprzez tworzenie łąk i zielników miejskich. Mało tego, część z rekomendacji członkowie zaczęli już promować i realizować w trakcie edycji programu.

Grupa liderów i liderek z Braniewa postanowiła zarekomendować działania profilaktyczne oparte na edukacji wszystkich grup społecznych w postaci wprowadzenia „Ekologicznego Festiwalu Czterech Żywiołów”. Swoje rekomendacje uzasadniła potrzebą społeczną, którą wykazała zrobiona przez uczestników dedykowana ankieta. Aby uwiarygodnić swoje zaangażowanie absolwenci Szkoły Liderów Miast z Braniewa, jeszcze podczas trwania programu podjęli się działań uświadamiających w postaci m.in. „akcji znicz” - przygotowania wraz z wybranymi jednostkami miejskimi miejsca do udostępniania zniczy do ponownego wykorzystania. Rekomendacją grupy jest to, aby Festiwal Czterech Żywiołów zawitał na stałe do braniewskiego kalendarza wydarzeń i był zwieńczeniem całorocznych działań.

W Ornecie przygotowano rekomendacje pod hasłem „Orneta świeci - nie śmieci”, a tematami przewodnimi były segregacja odpadów, oszczędzanie zużycia energii, edukacja oraz budżet obywatelski. W ramach każdego priorytetu przedstawiono konkretne rozwiązania, które z punktu widzenia grupy są istotne do szybkiego wprowadzenia. Zaproponowano także wprowadzenia „Zielonego Roku dla Ornety” w 2020 r.

Grupa dobromiejska za cel swojej pracy postawiła sobie przygotowanie koncepcji „Dobromiejskiego dialogu społecznego” rozumianego poprzez rozwinięcie narzędzi partycypacyjnych, za pomocą których głos każdego mieszkańca mógłby być słyszany mocniej niż dotychczas. Dobre Miasto posiada budżet obywatelski, ale zdaniem uczestników należy popracować nad zaangażowaniem mieszkańców w sprawy miejskie poprzez rozbudowanie konsultacji społecznych inicjując dedykowaną uchwałę lub tworząc roczny (elastyczny) kalendarz konsultacji.

W tym, jak i w powyższych rekomendacjach znaczącą rolę odgrywa władza, ale nie bardziej niż strona społeczna, która może wspierać organizowane przez urząd konsultacje lub organizować je na własną rękę. Postawienie w małym mieście na konsultacje społeczne może zdaniem grupy liderów i liderek być skutecznym narzędziem do zbierania informacji od mieszkańców, prezentowania pomysłów na zmiany twarde i miękkie, a także do tworzenia bardziej obywatelskiej i zaangażowanej w życie społeczne wspólnoty.

SLM to ludzie i wartości

Każda edycja Szkoły Liderów Miast to zmagania z zastanymi relacjami, czasem uprzedzeniami, często to przypieczętowanie jakiś dotychczasowych zależności, a nierzadko zdziwienie potencjałem, który grupa potrafi w ciągu kilku miesięcy wytworzyć. To także praca nad sobą i nowym spojrzeniem na własne środowisko.

Potwierdza to Krzysztof Rosiński, absolwent z Lidzbarka Warmińskiego, radny Rady Miejskiej: „Udział w programie pozwolił na zajrzenia w siebie pod okiem specjalistów, a także skorygowanie błędów w kontaktach z innymi. Dał siłę, motywację oraz pewność siebie”.

Podobnie o swoim doświadczeniu udziału w programie mówi Jolanta Skowroń, działaczka społeczna z Braniewa: „Szkoła dała mi nadzieję, że możemy realną zmianę wprowadzić zupełnie oddolną inicjatywą, a po drugie pozwoliła mi spojrzeć inaczej na samorządowców, których do tej pory raczej wrzucałam do jednego worka z politykami. A to przecież często osoby, które rzeczywiście chcą coś zmienić na lokalnym poziomie bo żyją w mieście, gminie tak samo jak my - zwykli zjadacze chleba”.

Na relacje i wartości wskazuje Agnieszka Szyszko, przedsiębiorczyni z Ornety „Szkoła Liderów oprócz dużej dawki wiedzy merytorycznej, dała mi wartość bezcenną jaką jest poznanie nowych, ciekawych i kreatywnych ludzi. Wartość nieoceniona w dzisiejszym świecie”.

Relacje i wartości stanowią credo nie tylko Fundacji Szkoła Liderów, ale także Fundacji Veolia Polska, która już po raz trzeci współorganizuje program miejski. Jak podkreślała Agnieszka Kazimierska, managerka FVP podczas finału Warmińskiej edycji: „Szkoła Liderów Miast to nasz jedyny projekt, w którym bezpośrednio nie zajmujemy się sprawami ekologicznymi, dlatego tym bardziej cieszy mnie, że rekomendacje przygotowane przez liderów i liderki w ramach programu - programu utrwalającego relacje i zwiększającego wpływ na przyszłość miasta poprzez działanie grupowe, dotyczą właśnie środowiska naturalnego.

Sebastian Kuźniewski, prezes PWiK w Lidzbarku Warmińskim, także uczestnik szkoły dodaje: „Dla mnie Szkoła Liderów to inicjatywa pokazująca jak pomimo wielu różnic pomiędzy uczestnikami można prowadzić dyskusje na dobrym, wysokim poziomie i wspólnie tworzyć cenne miejskie inicjatywy”.

Natalia Gierwiatowska, przedsiębiorczyni i działaczka społeczna z Dobrego Miasta: Udział w Szkole Liderów Miast był bardzo ciekawym doświadczeniem. To przede wszystkim godziny pracy warsztatowej, wspólnych dyskusji, które pozwoliły mi na poznanie własnych możliwości oraz ograniczeń. Szkoła Liderów do doskonałe miejsce w którym możemy czerpać wiedzę od innych, a także dzielić się własnymi doświadczeniami. Uczestnictwo w projekcie dało mi siłę do dalszego działania na rzecz lokalnej społeczności. Szkoła Liderów uczy nas przede wszystkim otwartości na innego człowieka, pozwala złapać innych punkt widzenia miasta i zachęca do dialogu”.

Sieciowanie

W Fundacji Szkoła Liderów Stawiamy na sieciowanie. Siłę ludzi, miast, regionów i państwa budować można dzięki synergii, wymianie doświadczeń, ścieraniu się poglądów na przyszłość. Nie zabrakło tego także w warmińskiej edycji Szkoły Liderów Miast, która była swego rodzaju przeniesieniem właśnie tej wartości na lokalny grunt. Karolina Uhryn, od lat związana z biznesem w Braniewie, podkreśla właśnie tę wartość: „Udział w Warmińskiej Szkole Liderów dał mi wiele możliwości rozwoju ze wspaniałymi ludźmi z podobnych małych miast. Borykamy się z podobnymi problemami i w nas jest siła, by zmieniać region na lepsze”.

W finale Szkoły Liderów Miast, który odbył się 24 października br. w Oranżerii Kultury w Lidzbarku Warmińskim wzięli udział przedstawiciele władz miejskich, którzy nie tylko przysłuchiwali się rekomendacjom przygotowanym przez uczestników, ale także mieli szansę na rozmowę o szczegółach, wdrożeniu tych wizji i planach na przyszłość. W wydarzeniu udział wzięli: burmistrz Braniewa - Tomasz Sielicki, zastępca burmistrza Braniewa - Anna Kapusta, burmistrz Ornety - Ireneusz Popiel, zastępca burmistrza Ornety - Andrzej Gierlof, zastępca burmistrza Lidzbarka Warmińskiego - Marzena Newelska oraz sekretarz Dobrego Miasta Zenon Połocki.