Olsztyn24

W niedzielę (14.04), o godz. 20.00, w Niedzielę Palmową rozpoczynającą Wielki Tydzień - czas rozważania Męki Pańskiej, w bazylice konkatedralnej św. Jakuba w Olsztynie zostanie zaprezentowane monumentalne oratorium Feliksa Nowowiejskiego Znalezienie Świętego Krzyża op. 35 - scena trzecia: Znalezienie, Uwielbienie i Tryumf Krzyża Świętego. Filharmoników warmińsko-mazurskich z towarzyszeniem solistów: Ewy Biegas - sopran, Sebastiana Szumskiego - baryton i Jarosława Ciecierskiego - organy oraz Chóru Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie od pulpitu dyrygenckiego poprowadzi Piotr Sułkowski. Przygotowanie chóru - Teresa Majka-Pacanek.

Oratorium Znalezienie Świętego Krzyża op. 35 powstało w latach 1905-1906 i było najważniejszym dziełem berlińskiego okresu twórczości Feliksa Nowowiejskiego. Kompozytor miał wówczas 29 lat, a w dorobku już trzy potężnych rozmiarów oratoria. Autorem libretta dzieła był dr Paul Fleischer, ukrywający się pod pseudonimem Arno Herolaska, berliński przyjaciel i współpracownik Nowowiejskiego. Muzyka Nowowiejskiego jest pełna typowego dla niego rozmachu, późnoromantycznego blasku. Wyraźnie słychać w niej nawiązania do Wagnera czy nieustannie powracające echa Mahlera (chór z towarzyszeniem dzwonków przywodzący na myśl III Symfonię), a także wpływy nauczyciela Nowowiejskiego, Maxa Brucha. Jest to muzyka natchniona i pełna silnej pasji.

Oratorium Znalezienie Świętego Krzyża składa się z trzech części-scen, poprzedzonych wstępem, grywanym często jako osobny poemat symfoniczny zatytułowany Jerozolima. Już w tym monumentalnym preludium, rozpoczynającym się od akordu C-dur z oznaczeniem fortissimo possibile, słuchacze zostają wrzuceni w dźwiękowy świat pełen skrajnych emocji, marszowych rytmów oraz potężnego wolumenu orkiestrowego z wyraźnie wybijającą się blachą. Piętnastominutowa Jerozolima w pigułce streszcza dzieje narodu wybranego: najpierw wspominane są złote czasy króla Dawida, potem upadek świątyni jerozolimskiej, klamrą zaś jest toniczny motyw krzyża, pojawiający się jako symbol jedynej nadziei na odkupienie, zarówno dla Izraelitów, jak i dla słuchaczy.

Treść oratorium przedstawia się następująco: cesarzowa Helena w uroczystej procesji udaje się na Golgotę, gdzie wita ją biskup Jerozolimy Makary. Helena opowiada kapłanowi, że jej syn, Konstantyn Wielki, miał przed bitwą objawienie świetlistego krzyża z napisem „In hoc signo vinces” („Pod tym znakiem zwyciężysz”), poprzysiągł więc, że na miejscu męki Chrystusa zbuduje świątynię. W drugiej scenie Helena ogląda odbywające się na Golgocie harce kapłanek Wenus - fragmenty obrazujące te bachanalia „w rytm osobliwego krakowiaka macabre”, jak pisze Marcin Gmys, należą do najbardziej porywających ustępów twórczości Nowowiejskiego.

Scena trzecia Znalezienie, Uwielbienie i Tryumf Krzyża Świętego, której w całości wysłuchamy podczas koncertu, ukazuje trud przekopywania skał Golgoty w poszukiwaniu prawdziwego krzyża Jezusa. Znalezione zostają trzy krzyże, dwa z nich należą do łotrów straconych wraz z Chrystusem. Prawdziwy krzyż Zbawiciela udaje się rozpoznać dzięki temu, że ożywa dotknięty nim nieboszczyk. Wówczas chór wznosi radosną pieśń. To w tej właśnie scenie usłyszymy jeden z najbardziej natchnionych momentów w twórczości Feliksa Nowowiejskiego: utrzymany w As-dur, tonacji wiary, motet Parce Domine śpiewany przez chór a capella. Opracowanie melodii średniowiecznej antyfony jest w rozbuchanym, wielobarwnym oratorium chwilą kontemplacyjnego wyciszenia.

******

Ewa Biegas - sopran

Ukończyła katowicką Akademię Muzyczną w klasie prof. J. Ballarina oraz wiedeński Universität für Musik und Darstellende Kunst w klasie prof. H. Łazarskiej. Jest laureatką wielu prestiżowych międzynarodowych konkursów wokalnych oraz stypendystką Rządu Austrii, Szwajcarskiej Fundacji Thyll-Dur i Rządu Rzeczypospolitej Polskiej.

Wśród nagrań artystki znajdują się m.in. Monbar I. F. Dobrzyńskiego (partia Donny Marii) pod dyrekcją Ł. Borowicza (Polskie Radio), Legenda Bałtyku F. Nowowiejskiego (partia Bogny) pod dyrekcją Ł. Borowicza (Polskie Radio), Canzoni d’amore E. Bogusławskiego, Stabat Mater A. Dziadka pod dyrekcją M. Kaniowskiej (Radio Katowice), Loteria na mężów K. Szymanowskiego (partia Sary) pod dyrekcją M. Klauzy (Polskie Radio), Chantefleurs et chantefables oraz Dwadzieścia kolęd W. Lutosławskiego, pieśni op. 21 i op. 22 G. Fitelberga (Acte Préalable), a także Msza E-dur oraz Te Deum A. Dvořáka pod dyrekcją A. Wita (NAXOS).

W 1999 roku Ewa Biegas zadebiutowała partią Lady Billows na deskach wiedeńskiej Studiobuhne w operze Albert Herring B. Brittena. Od 2004 roku współpracuje z Operą Krakowską, gdzie zaśpiewała Halkę w operze Moniuszki, Rozalindę w Zemście nietoperza, Małgorzatę w Fauście, Mimi w Cyganerii, Lizę w Damie pikowej, Cio-Cio San w Madame Butterfly, Tatianę w Eugeniuszu Onieginie, Ariadnę w Ariadnie na Naxos, Fata Morganę w Miłości do trzech pomarańczy. Podczas wieczoru inaugurującego otwarcie nowej siedziby Opery Krakowskiej wykonała partię Joanny w Diabłach z Loudun K. Pendereckiego. Występowała także na deskach Teatru Wielkiego-Opery Narodowej, Opery Bałtyckiej, Opery Śląskiej, Opery Nova w Bydgoszczy, Opery na Zamku w Szczecinie oraz Teatru Wielkiego w Łodzi.

W roku 2009 w Wiedeńskiej Kammeroper śpiewała partię Miss Wingrave w operze B. Brittena Owen Wingrave. W ramach Festiwalu Operowego Viva il Canto w Cieszynie wykonała partię Leonory w operze G. Verdiego Il Trovatore. Występowała podczas światowej premiery Missa pro pace W. Kilara w St. Patrick Cathedral w Nowym Yorku oraz w Złotej Sali Musikverein w Wiedniu, biorąc udział Gali Operowej z okazji wejścia Polski do Unii Europejskiej. Wykonała także III Symfonię H. M. Góreckiego podczas Schlezwig-Holstein Musik Festival oraz VIII Symfonię K. Pendereckiego pod dyrekcją kompozytora w Teatro del Maggio we Florencji.

W sezonie artystycznym 2011/2012 zadebiutowała na deskach Opery w Montrealu partią Księżnej w operze A. Dvořáka Rusałka pod batutą J. Keenan oraz w Teatro Colon tytułową partią Hagith w operze K. Szymanowskiego pod dyrekcją B. Bronnimanna w reżyserii M. Znanieckiego. W Buenos Aires wzięła także udział w projekcie muzycznym Des Conocidos w reżyserii M. Znanieckiego wykonując Hymny K. Szymanowskiego oraz cykl Niebo w ogniu P. Perkowskiego. W ramach projektu „Jutropera” uczestniczyła w realizacji W poszukiwaniu Leara:Verdi wykonując partię Kordelii. W sezonie 2014/2015 wykonywała partię Tytanii w operze H. Purcella The Fary Queen w ramach Tigre Opera Festival w Argentynie. W 2015 roku została nominowana do prestiżowej Nagrody Thalia za najlepszą rolę operową roku 2015 za kreację partii Toski w operze G. Puciniego w Operze Opawskiej. W 2017 roku debiutowała w roli Leonory w operze Moc przeznaczenia G. Verdiego na deskach Opery Śląskiej. W tym samym roku dokonała nagrania oratorium Odnalezienie Krzyża Świętego F. Nowowiejskiego z orkiestrą Sinfonia Varsovia pod dyrekcją S. Perłowskiego. Obok repertuaru operowego i oratoryjnego wykonuje także cykle pieśni.

Od 2005 roku jest pracownikiem Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach na Wydziale Wokalno-Instrumentalnym w Instytucie Wokalistyki, gdzie prowadzi klasę śpiewu solowego na stanowisku profesora Akademii Muzycznej.

Sebastian Szumski - baryton

Na polskich i światowych estradach debiutował jako członek Chóru Filharmonii Poznańskiej pod batutą Stefana Stuligrosza. Ukończył Wydział Wokalno-Aktorski Akademii Muzycznej w Krakowie (dyplom z wyróżnieniem) w klasie dra Marka Rzepki. Swoje umiejętności wokalne doskonalił na licznych kursach mistrzowskich pod kierunkiem Heleny Łazarskiej, Evy Blahovej, Charlesa Kellysa, Rudolfa Piernaya, Ryszarda Karczykowskiego, Teresy Żylis-Gary.

Artysta koncertował w niemal wszystkich krajach Europy. Współpracował z cenionymi pianistami: Andrzejem Tatarskim, Marcinem Koziakiem, Piotrem Różańskim oraz dyrygentami: Janem Tomaszem Adamusem, Krzysztofem Pendereckim, Stefanem Stuligroszem, Piotrem Sułkowskim, Federico Marią Sardellim, Allesandrem de Marchi, Paulem McCreeshem, Joshua Riffkinem, Andrew Parrotem, Vincentem Dumestrem, Fabio Bonizzonim.

W 2008 roku zadebiutował na scenie podczas Barbakanfestival w Krakowie, kreując partie Harbiego Almavivy w operze Wesele Figara W.A. Mozarta. W latach 2009 i 2010 występował na Międzynarodowym Festiwalu Wokalnym Belcanto w Nałęczowie, gdzie zdobył główną nagrodę Złotego Słowika, nagrodę publiczności i nagrodę Związku Artystów Scen Polskich. W 2010 roku otrzymał stypendium Opera Studio w Teatrze im. G. Verdiego w Pizie, gdzie w sezonie artystycznym 2010/2011 śpiewał partię Maestra w operze Le convenienze e inconvenienze teatrali G. Donizettiego. Partię tę śpiewał także w teatrach Toskanii, w Lukce i Livorno.

Sebastian Szumski koncertuje w kraju i za granicą. Ma w swoim dorobku liczne nagrania radiowe, telewizyjne i płytowe, wśród których do najważniejszych należą: Weihnachtsoratorium J.S. Bacha z Arte dei Suonatori, III Symfonia „Kopernikowska” H.M. Góreckiego (DVD), wszystkie motety J.S. Bacha nagrane w solowej obsadzie dla cenionej francuskiej wytwórni Alpha, a także oratorium Quo Vadis Feliksa Nowowiejskiego pod dyrekcją Piotra Sułkowskiego. Repertuar śpiewaka rozciąga się od renesansowych polifonii po kompozycje współczesne, w tym liczne cykle pieśni, solowe partie oratoryjne oraz solowe partie w operach Haendla, Purcella, Mozarta, Donizettiego, Belliniego, Rossiniego, Pucciniego i Moniuszki. W ostatnich latach z powodzeniem wykonuje muzykę epoki baroku, czego dowodem jest współpraca z takimi zespołami jak Arte dei Suonatori, Le Poème Harmonique czy La Risonanza. Obecnie jest kameralistą i solistą Capelli Cracoviensis, a także doktorantem Akademii Muzycznej w Krakowie.

Jarosław Krzysztof Ciecierski - organy

Jest absolwentem PSM I i II st. im. F. Chopina w Olsztynie w klasie organów Wiktora Włudyki (dyplom z wyróżnieniem) oraz warszawskiego Uniwersytetu Muzycznego im. F. Chopina w klasie organów prof. Feliksa Rączkowskiego i prof. Andrzeja Chorosińskiego. Swoją wiedzę i umiejętności pogłębiał na kursach mistrzowskiej interpretacji (m.in. u Guy Boveta, Istvana Elli, Daniela Rotha, Hansa i Martina Haselböcków, Michela Chapuisa, Andre Strickera, Bernarda Winsemiusa, Herberta Wulffa, Ludgera Lohmanna, Lorenza Ghielmiego, Oliviera Latry, Joachima Grubicha), u Mariana Sawy, Juliana Gembalskiego i Josa van der Kooy’a doskonalił sztukę improwizacji organowej. Jest laureatem Ogólnopolskich Przesłuchań Klas Organów (Rzeszów, 1980), uczestniczył w kilku międzynarodowych konkursach organowych, a w 1990 roku został finalistą Concours Suisse w Romainmôtier.

Występuje regularnie w Polsce i wielu krajach jako solista i kameralista. Wykonuje szeroki repertuar: od dawnej muzyki klawiszowej do prawykonań utworów nowych. Z orkiestrą Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej grał m.in. koncerty Haendla, C.Ph.E. Bacha, Haydna, Surzyńskiego, Poulenca. Ma w dorobku liczne kompozycje, opracowania, publikacje i nagrania radiowe. Jest pedagogiem w Państwowej Szkole Muzycznej im. F. Chopina w Olsztynie, gdzie prowadzi zajęcia z organów, improwizacji organowej, fortepianu, harmonii i kameralistyki, zwłaszcza związanej z muzyką dawną. W wielu ośrodkach prowadził warsztaty związane z improwizacją organową i muzyką sakralną. Współpracuje z kościołami przy oprawie uroczystych liturgii bądź okolicznościowych koncertów. W 1999 roku zainaugurował Olsztyńskie Koncerty Organowe, jeden z najważniejszych festiwali muzycznych w regionie. Wśród wyróżnień artysty są m.in. Nagroda Prezydenta Olsztyna w dziedzinie kultury (2004), odznaczenie MKiDN „Zasłużony Działacz Kultury” (2005), Złota Odznaka SPAM (2007), Nagroda Marszałka Województwa w dziedzinie kultury (2009), Srebrny Krzyż Zasługi (2012), odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2012) oraz medal „Za zasługi dla Muzyki” (2016).

Chór Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie

Zespół powstał w 1945 roku. Od 1950 roku jest zespołem zawodowym, a poczynając od zdobycia pierwszej nagrody na I Festiwalu Muzyki Polskiej w Warszawie (1951), zyskiwał coraz większe uznanie. Chór ma w swoim repertuarze zarówno utwory oratoryjne jak i a cappella od XVII wieku do czasów współczesnych. Zespół brał udział w wielu renomowanych festiwalach: Wratislavia Cantans, Warszawska Jesień, Gaude Mater w Częstochowie, Festival de La Chaise-Dieu, Sagra Musicale Umbra, Maggio Musicale Fiorentino, Holland Festival, Edinburgh Festival, Flanders Festival, Biennale w Wenecji, Festival Gulbenkian de Musica, Festival Internazionale de Baalbeck, Festival van Vlaanderen, Festival de Lyon, Helsingfors Festspel, Festival d’Art Sacre de Paris, Internazionales Brucknerfest Linz, Festival Internazionale di Roma, Festival Europäischer Musik, Eurofestival Religieuze Muziek Maastricht, Tamperen Savel Festival, Uluslararasi Istanbul Festivali, Athens Festival, Festival de Berlioz. Przez jedenaście edycji związany był z Festiwalem Wielkanocnym Ludwiga van Beethovena. Chór towarzyszył wielu orkiestrom zagranicznym, m.in. Wiener Symphoniker, Beethovenhalleorchester Bonn, Orchestre Radiotelevision Belge, Orchestra Sinfonica della Radiotelevisione Italiana di Roma, Orchestra dell’ Accademia Nazionale di Santa Cecilia Roma, Orchestra dell’ Emilia-Romagna „Arturo Toscanini” Parma, Orchestra Sinfonica Siciliana di Palermo, Staatskapelle Dresden, Rundfunksinfonieorchester Berlin, Rotterdams Philharmonisch Orkest, Orchestre Philharmonique du Montpelier, Stockholm Philharmonic Orchestra, Limburg Symphonie Orkest Maastricht.

Chór uczestniczył w wielu uroczystościach o randze międzynarodowej, takich jak koncert w Watykanie w dziesiątą rocznicę pontyfikatu Jana Pawła II, w Berlinie w 1990 roku z okazji zjednoczenia Niemiec czy w 1995 roku w Oświęcimiu podczas obchodów pięćdziesiątej rocznicy wyzwolenia obozu koncentracyjnego Auschwitz. W 2004 roku Chór Filharmonii Krakowskiej wraz z Ankara State Polyphonic Choir, London Philharmonic Choir oraz Mendelssohn Choir of Pittsburgh z towarzyszeniem Pittsburgh Symphony Orchestra brał udział w uroczystym koncercie w Watykanie z okazji zjednoczenia trzech kultur (Concert of Reconciliation). W 2014 roku Chór Filharmonii uświetnił swoim śpiewem uroczystości kanonizacyjne papieży Jana XXIII oraz Jana Pawła II w Watykanie, wziął także udział w specjalnym koncercie Peace through Music ’In Our Age, będącym muzycznym hołdem dla postaci kanonizowanych papieży. Koncert w waszyngtońskim Constitution Hall poprowadził Sir Gilbert Levine, nazywany, ze względu na swoją bliską współpracę oraz przyjaźń z Janem Pawłem II „papieskim maestro”.

Oprócz monumentalnych dzieł oratoryjnych Chór ma w swym repertuarze również opery (Don Giovanni W.A. Mozarta, Dziewica orleańska P. Czajkowskiego, Lohengrin R. Wagnera, Wolny strzelec C.M. Webera, Czarna maska K. Pendereckiego); Peer Gynta E. Griega (muzyka do dramatu H. Ibsena), a także utwory o charakterze popularnym, takie jak Missa criolla A. Ramireza, Liverpool Oratorian P. McCartneya, Requiem A.L. Webbera, Trionfi C. Orffa czy Aleksander Newski S. Prokofiewa.

Zespół uczestniczył w dziele popularyzacji muzyki Krzysztofa Pendereckiego, zwłaszcza jego Jutrzni i Pasji wg św. Łukasza, której nagranie uhonorowane zostało Grand Prix du Disque. Do innych znaczących osiągnięć dyskograficznych chóru należą nagrania muzyki Wojciecha Kilara. Płyta z jego Krzesanym, Angelusem oraz Victorią w 1997 roku otrzymała nominację do prestiżowej nagrody „Fryderyk”. Chór uczestniczył ponadto w nagraniach muzyki filmowej W. Kilara m.in. do Drakuli F. Coppoli oraz Króla ostatnich dni T. Toelle.

Od 2009 roku Chór prowadzi Teresa Majka-Pacanek.

Teresa Majka-Pacanek

Ukończyła Wydział Wychowania Muzycznego Akademii Muzycznej w Krakowie w klasie prof. Arkadiusza Basztonia. Podczas studiów rozpoczęła współpracę z chórami amatorskimi, zdobywając doświadczenie jako dyrygent i doskonaląc umiejętności. Od 1983 roku do dziś prowadzi chór męski HASŁO im. dra Henryka Jordana. W latach 1984-1989 była zatrudniona w Państwowym Liceum Muzycznym im. Fryderyka Chopina w Krakowie na stanowisku dyrygenta chóru. W tym samym okresie zaangażowana została jako asystent dyrygenta chóru Dominanta Akademii Ekonomicznej w Krakowie.

Od 1985 roku związana jest z Filharmonią im. K. Szymanowskiego w Krakowie, gdzie podjęła pracę w charakterze artystki chóru. W latach 1989-1993 była kierownikiem i dyrygentem Chóru Kameralnego Filharmonii Krakowskiej, z którym odbyła trzykrotne tournees do Francji (obejmujące 55 koncertów w 49 miastach), brała udział w licznych koncertach okolicznościowych w kraju i za granicą oraz międzynarodowych festiwalach (Dni Muzyki Gitarowej 1988,1993; Festiwal Muzyki Współczesnej FUTURES MUSIQUES IV w Paryżu 1989; Miesiąc Kultury Europejskiej w Krakowie 1992), a także dokonała trzech nagrań fonograficznych.

W latach 1991-2009 pracowała jako asystent chórmistrza chóru mieszanego, pozostając jednocześnie artystką chóru. Od kwietnia do listopada 2009 pełniła obowiązki dyrygenta-chórmistrza, a od października 2009, po wygranym konkursie na stanowisko dyrygenta- chórmistrza kieruje chórem mieszanym Filharmonii Krakowskiej. Koncertowała w Austrii, Czechach, Danii, Francji, na Litwie, Ukrainie, w Rumunii, Szwecji, Turcji, na Węgrzech i we Włoszech, gdzie m.in. w Watykanie dyrygowała podczas Mszy Kanonizacyjnej Jana Pawła II i Jana XXIII. Współpracuje z wieloma wybitnymi dyrygentami i artystami z Polski i z zagranicy. Z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin Henryka Mikołaja Góreckiego, przygotowywała okolicznościowy koncert z udziałem Jubilata. Bardzo ceni sobie współpracę z jednym z wybitnych chórmistrzów w Polsce - Janem Łukaszewskim, szuka także możliwości wymiany doświadczeń z innymi chórmistrzami na świecie. Do takich należy Gary Graden, znakomity specjalista w dziedzinie chóralistyki.

******

Niedziela 14 kwietnia 2019 roku, godz. 20.00

Bazylika konkatedralna św. Jakuba w Olsztynie

Feliks Nowowiejski - Znalezienie Świętego Krzyża op. 35 oratorium na alt, baryton, chór mieszany, orkiestrę symfoniczną i organy - scena trzecia: Znalezienie, Uwielbienie i Tryumf Krzyża Świętego

Piotr Sułkowski - dyrygent
Ewa Biegas - sopran
Sebastian Szumski - baryton
Jarosław Ciecierski - organy
Chór Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie
(przygotowanie chóru - Teresa Majka-Pacanek)

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej

Koncert jest realizowany pod patronatem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego w ramach przedsięwzięcia TUTTI.pl promującego wykonawstwo muzyki polskiej.