Olsztyn24

Zbiorek poetyczny „Kobzar” Tarasa Szewczenki rozpoczął nowy etap w rozwoju języka ukraińskiego i literatury, a talent i twórczość poety i malarza, stały się fenomenem nie tylko w Ukrainie, ale i w świecie. Mało który twórca doczekał się tak wielkiego uznania również wśród światowych polityków. Kilku prezydentów USA wyrażało się z najwyższą atencją o ukraińskim fenomenie Tarasie Szewczence.

Lyndon Johnson, 36. prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki powiedział o ukraińskim wieszczu: „Miłość do ukraińskiego poety jest w pełni zrozumiała, a duma z jego osiągnięć jest w pełni uzasadniona”. I nie był jedynym z amerykańskich prezydentów, który cenił ukraińskiego poetę. Równie ważne są słowa jednego z najbardziej znanych amerykańskich prezydentów Johna Kennedy'ego, który przy okazji otwarcia pomnika Kobzara w Waszyngtonie w 1964 roku stwierdził: „Czcimy go za wielki wkład nie tylko w kulturę Ukrainy, którą kochał i tak pięknie opisał, ale także za wkład w kulturę świata. Jego twórczość jest bezcenną częścią naszego amerykańskiego dziedzictwa historycznego”.

Niedawny prezydent USA William Jefferson Clinton, podczas swojej wizyty w już niepodległej Ukrainy, na spotkani z kijowskimi studentami w pobliżu Uniwersytetu Narodowego im. Tarasa Szewczenki nazwał poetę geniuszem i rycerzem wolności, który „utorował drogę wolnej, demokratycznej Ukrainie”.

Mówiąc o otwarciu pomnika poety w Waszyngtonie, prezydent Dwight Eisenhower wyrażał nadzieję, że: „13 września 1960 r., kiedy podpisałem dekret zezwalający na budowę tego pomnika, mam nadzieję, że zorganizujemy ceremonię otwarcia, która będzie odpowiadała wielkości Tarasa Szewczenki. Ten dzień nadszedł i na uroczystości otwarcia stawiło się tysiące osób ze wszystkich części Stanów Zjednoczonych. Przybyliście także z Kanady, Ameryki Łacińskiej i Europy, a nawet dalekiej Australii, aby uczcić pamięć poety, który tak dobitnie wyrażał niezłomną determinację człowieka do walki o wolność i niezniszczalną wiarę w ostateczne zwycięstwo”.

Bardzo wysoko oceniali twórczość poety znani światowi krytycy literaccy. Szwedzki slawista, rzecznik Instytutu Noblowskiego Szwedzkiej Akademii Nauk Alfred Jensen, który dobrze znał język ukraiński i napisał dwie książki o spuściźnie Kobzara, stwierdza: „W historii światowej literatury niewiele było takich przykładów, jak ten, że 26-letni poeta stworzył tak dojrzałe utwory o swoim narodzie. Postawił sobie nimi w historii literatury światowej pomnik silniejszy od brązu”.

W artykule z 1876 roku, czyli 15 lat po śmierci Kobzara, francuski krytyk i tłumacz, Emil Duran, napisał: „Poeta, którego teraz chcemy „otworzyć na czytelnika”, jest najpopularniejszym literackim twórcą ludowym w najszerszym i najwartościowszym znaczeniu tego słowa.

Kubańczyk Manuel Dias Martinez, żyjący w tych czasach co Taras Szewczenko, lubił mawiać, że ukraiński poeta „żyje i walczy o niepodległość Ameryki Środkowej razem z jej narodami”. Wietnamski poeta Wu Kuan Fong podkreślił, że „Poezja Szewczenki jest bliska i jasna dla wszystkich kochających wolność narodów świata, jest nasycona wysoką siłą moralną, a jego utwory nawołują zniewolone narody do walki o wolność”.

W Indiach wykonano 22 tłumaczenia „Testamentu” ukraińskiego wieszcza. Od początku XX wieku utwory Szewczenki tłumaczone są w Chinach. Obecnie wydany za Wielkim Murem „Kobzar” mieści 80 poematów i poezji. Prace Tarasa Szewczenki tłumaczone były, i nadal są, na wszystkie języki słowiańskie, a także niemiecki, angielski, francuski, hiszpański, chiński, japoński, hindi, koreański, włoski, malajski i wiele innych. Na ogromny szacunek do dorobku Tarasa Szewczenki wskazują liczne pomniki poety. Jest ich obecnie setki, między innymi w Warszawie, Palermo, Bukareszcie, Waszyngtonie, Nowym Jorku, Paryżu, Nowym Jorku, Toronto, Winnipegu i wielu innych metropoliach świata.

Wybitny polski krytyk literacki i publicysta, specjalista z literatury ukraińskiej Marian Jakubiec, bliski sąsiad Ukrainy, napisał o ukraińskim poecie: „Był najpopularniejszym poetą wśród wszystkich wielkich poetów świata. Poezja Szewczenki jest zjawiskiem wyjątkowym i unikalnym, i nie ma odpowiednika w literaturze światowej.”

Urodzony 205 lat temu (9 marca 1814 roku) poeta zmarł 10 marca 1861 roku. Pamięć o nim trwa wszędzie tam, gdzie mieszkają Ukraińcy. Już tradycyjnie każdego roku w marcu także Ukraińcy Warmii i Mazur oddają cześć swemu Wieszczowi. Uroczyste koncerty poświęcone Kobzarowi odbędą się w sobotę 16 marca: w Lidzbarku Warmińskim (Lidzbarski Dom Kultury, godz. 11.00); w Kętrzynie (Szkoła Podstawowa Nr im. Jana Pawła II, o godz. 17.00) oraz 17 marca: w Giżycku, godz. 11.00 („U Biłasa”) i w Olsztynie (Szkoła Muzyczna im. F. Chopina, godz. 18.00). Gwiazdą koncertów będzie bardzo popularna w Ukrainie Narodowa Kapela Chóralna „Dudaryk” ze Lwowa. Wystąpią też znani i lubiani wykonawcy ukraińscy z Zespołu Szkół z Ukraińskim Językiem Nauczania w Górowie Iławeckim (m. in. „Dumka”, „Żurawka” i inni wykonawcy - w Lidzbarku Warmińskim), a w Olsztynie - razem z „Dudarykiem”) - grupa wokalna „Suzirjaczko”.

Wstęp wolny.