Olsztyn24

Włoski dyrygent Massimiliano Caldi poprowadzi filharmoników warmińsko-mazurskich w koncercie symfonicznym w piątek, 23 marca. Koncert, którego początek zaplanowano na godz. 19.00 rozpocznie Walc z opery „Faust” Charlesa Gounoda. Dwie kolejne pozycje koncertowe wieczoru to: Henryka Wieniawskiego - Fantasie brillante na tematy opery „Faust” Ch. Gounoda op. 20 na skrzypce i orkiestrę oraz Carmen Fantasy op. 3 na skrzypce i orkiestrę Jeno Hubay’a. Wykona je znakomita solistka Monika Dondalska. Koncert zakończy III Symfonia a-moll „Szkocka” op. 56 Feliksa Mendelssohna-Bartholdy’ego.

Monika Dondalska pochodzi z rodziny o dużych tradycjach muzycznych. W 2010 roku ukończyła Akademię Muzyczną im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy w klasie Vadima Brodskiego. Artystka jest laureatką licznych konkursów skrzypcowych. W wywiadzie dla pisma „Muzyka 21” (2017) na pytanie, który z konkursów po latach szczególnie pamięta - Monika Dondalska odpowiedziała: „...Wspominam Ogólnopolski konkurs im. Stanisława Serwaczyńskiego w Lublinie, gdzie jako jedenastolatka startowałam w kategorii wiekowej do lat 17. Otrzymałam wtedy nagrodę Filharmonii Lubelskiej, z którą wykonałam Koncert skrzypcowy e-moll Feliksa Mendelssohna oraz nagrodę Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci, również mile wspominam Międzynarodowy Konkurs Louisa Spohra w Weimarze...”

Monika Dondalska jako solistka występowała z polskimi i zagranicznymi zespołami symfonicznymi i kameralnymi. W sezonie artystycznym 2009/2010 rozpoczęła pracę w Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej, gdzie obecnie jest koncertmistrzem orkiestry. Prowadzi działalność pedagogiczną m.in. w Państwowej Szkole Muzycznej I i II st. w Olsztynie. W marcu 2017 roku ukazała się płyta artystki, na której prezentuje ona utwory skrzypcowe zapomnianego polskiego pianisty i kompozytora Raula Koczalskiego.

Dyrygent koncertu Massimiliano Caldi urodził się w 1967 roku, w Mediolanie. Jest laureatem Grand Prix na Międzynarodowym Konkursie Dyrygenckim im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach (1999). Posiada olbrzymie, międzynarodowe doświadczenie w obszarze muzyki symfonicznej, opery, operetki i baletu. Maestro Caldi jest głównym dyrygentem Filharmonii Podkarpackiej im. A. Malawskiego w Rzeszowie i pierwszym gościnnym dyrygentem Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku. Pełnił również funkcję głównego dyrygenta i konsultanta artystycznego Filharmonii Koszalińskiej (2014-2017), dyrektora artystycznego Śląskiej Orkiestry Kameralnej (2006-2010) i głównego dyrygenta Orkiestry Kameralnej „Milano Classica” (1998-2009).

W latach 2015-2017 był wykładowcą Kursów Mistrzowskich we Florencji. W ciągu ostatnich dziesięciu lat odbył tournee po Izraelu, Omanie, USA, Chile, Brazylii, Niemczech, Rosji i Turcji. Regularnie pojawia się za pulpitem dyrygenckim najważniejszych polskich orkiestr symfonicznych. Z ostatnich zagranicznych występów artysty należy wspomnieć koncert w listopadzie 2017 roku w Gold Sall of Musikverein w Wiedniu z orkiestrą Filharmonii Podkarpackiej z Rzeszowa oraz występ z Istanbul State Symphony Orchestra w lutym 2018 roku. Artysta podobnie jak solistka koncertu Monika Dondalska ma na swym koncie nagranie płytowe z muzyką Raula Koczalskiego. W styczniu 2018 ukazała się płyta CD zawierająca dwa koncerty na fortepian i orkiestrę, które z towarzyszeniem orkiestry Filharmonii Podkarpackiej pod dyrekcją Massimiliano Caldi wykonała Joanna Ławrynowicz.

******

Omówienie programu

Charles Gounod - Walc z opery „Faust”
Henryk Wieniawski - Fantasie brillante na tematy z opery „Faust” Ch. Gounoda op. 20 na skrzypce i orkiestrę

Charles Gounod, (ur. W 1818 r. w Paryżu) podobnie jak wielu kompozytorów jego epoki rozpoczął swoją edukację muzyczną pod okiem matki - pianistki. Jego ojciec, utalentowany malarz osierocił syna, gdy ten miał 5 lat. Matka kompozytora zadbała o wszechstronny rozwój chłopca, wpajając mu miłość do sztuki i literatury. Gounod w wieku 18 lat rozpoczął studia w konserwatorium w Paryżu, będącym wówczas wiodącą uczelnią muzyczną świata. Studiując fortepian oraz kompozycję i kontrapunkt Gounod dał się poznać jako obiecujący twórca. Potwierdzeniem jego talentu było zdobycie przez niego prestiżowej „Prix de Rome”. Prócz prestiżu Nagroda Rzymska dała artyście stypendium, gwarantujące trzyletni pobyt w Rzymie wraz z pokryciem wszelkich kosztów utrzymania.

Jego kariera zaczęła już wówczas nabierać tempa. Gounod poznaje wielkie osobistości muzycznej Europy. Podczas pobytu w Wiedniu poznaje F. Mendelssohna za sprawą którego zgłębia twórczość dopiero co odkrytego na nowo J. S. Bacha.

Za sprawą studiów nad muzyką renesansu i baroku jego muzyczne zainteresowania skupiają się wokół muzyki sakralnej, a później także operowej. Jako twórca opery lirycznej, której „Faust” jest imponującym przykładem, stara się ukazać człowieka z całą złożonością jego moralnych i życiowych rozterek. W muzyce dominuje prostota, śpiewność i nastrojowość. Takie podejście zyskuje mu grono licznych miłośników, a wybrane tematy z oper stają się prawdziwymi przebojami.

A od tego już tylko krok do wykorzystania tychże przez ówczesnych kompozytorów - wirtuozów do których należał m.in. Henryk Wieniawski. Szukając dla siebie nowych wirtuozowskich podniet komponuje na motywach opery swoją słynną Fantasie brillante op. 20, która zabrzmi podczas naszego koncertu.

Gounod staje się cenionym artystą i organizatorem życia muzycznego w Paryżu. W roku 1870 wyjeżdża do Londynu, gdzie zakłada, istniejący do dziś, „Royal Choral Society”. Po czterech latach na stałe powraca do Francji. Umiera w 1893 w podparyskim Saint-Cloud zostawiając muzykę francuską na progu zupełnie nowych czasów.

Jenő Hubay - Fantazja na tematy z Carmen op. 3 na skrzypce i orkiestrę

Fantazja na tematy Carmen op.3 pióra węgierskiego skrzypka i kompozytora Jenő Hubaya (1858-1937) wpisuje się w tradycję wielkich wirtuozów doby romantyzmu, którzy na swoje potrzeby koncertowe tworzyli nierozbudowane, wirtuozowskie utwory, wykorzystujące tematy najpopularniejszych w tamtych czasach oper. Poza oczywistym efektem marketingowym, dawało to kompozytorowi i wykonawcy zarazem możliwość wykazania się umiejętnościami przetworzenia zapożyczonych motywów we własny, autorski sposób, pokazując tym samym wszechstronne umiejętności solisty-wirtuoza.

Jenő Hubay (a właściwie Huber) pochodził z rodziny muzyków o niemieckich korzeniach. Jego ojciec, Karl Huber (1828-1885) był profesorem gry na skrzypcach w Akademii Franciszka Lista i dyrygentem Teatru Miejskiego w Budapeszcie. Jak łatwo się domyśleć Jenő uczył się gry na skrzypcach najpierw pod opieką ojca by od roku 1873 kontynuować naukę w Berlinie u słynnego Józefa Joachima. Po ukończeniu nauki powrócił w 1876 do Budapesztu, gdzie zaprzyjaźnił się z samym Franciszkiem Lisztem. To za jego radą wyjechał w maju 1878 do Paryża, gdzie odniósł wielki sukces jako skrzypek-wirtuoz. W następnych latach odbył wiele podróży koncertowych po Francji, Anglii, Belgii, Holandii i Węgrzech. Dowodem jego pozycji wśród XIX-wiecznych skrzypków - wirtuozów była propozycja Henriego Vieuxtemps, który zaproponował Hubayowi objęcie niezwykle prestiżowego stanowiska profesora w konserwatorium w Brukseli, zajmowanego uprzednio m.in. przez Henryka Wieniawskiego. Po śmierci swojego ojca w 1886 roku Hubay powrócił do Budapesztu, by objąć po nim stanowisko profesora skrzypiec w tamtejszym konserwatorium. Stało się to na prośbę węgierskiego ministerstwa kultury. W 1919 r. został rektorem tej uczelni. Do jego uczniów należeli m.in. József Szigeti i Eugene Ormandy.

W skromnym dorobku kompozytorskim Hubaya są m.in. cztery koncerty skrzypcowej oraz szereg krótszych utworów wirtuozowskich.

Feliks Mendelssohn-Bartholdy - III Symfonia a-moll „Szkocka” op. 56
I. Andante con moto - Allegro un poco agitato
II. Vivace non troppo
III. Adagio
IV. Allegro vivacissimo - Allegro maestoso assai

Felix Mendelssohn, z wielu powodów uważany był „za cudowne dziecko” i następcę W.A. Mozarta. Poprzez jego krótkie, niespełna 40-letnie życie Opatrzność darowała światowej kulturze wielki dar. W odróżnieniu od Mozarta, Mendelsohn nigdy nie borykał się z trudnościami finansowymi. Zawsze cieszył się też pełnym wsparciem i zrozumieniem swoich rodziców.

Ojciec kompozytora, Abraham Mendelssohn-Bartholdy, bankier, syn wybitnego filozofa żydowskiego Mojżesza Mendelssohna zaszczepił synowi umiłowanie sztuki i wartości humanistycznych.

Gdy w 1812 roku rodzina Felixa przyjęła chrześcijaństwo (Mendelsohnowie, wcześniej zasymilowani Żydzi, stali się ewangelikami) zdecydowali się przeprowadzić się do Berlina. Chrześcijaństwo było także świadomym i głębokim wyborem Mendelsohna, czemu dawał wyraz w wielu swoich dziełach religijnych, m.in. w Symfonii Reformacyjnej. Niezwykłe walory intelektualne, unikalna wrażliwość jaką artysta wyróżniał się już w dzieciństwie zwracały na niego uwagę otoczenia. Dość powiedzieć, że już jako chłopiec zaprzyjaźnił się kompozytor z samym, będącym wówczas u szczytu sławy Johannem Wolfgangiem Goethe.

Oprócz przywrócenia światu muzyki Jana Sebastiana Bacha, zawdzięczamy Mendelsohnowi rozwój formy symfonii romantycznej. Jej spektakularnym przykładem jest słynna III Symfonia a-moll, op.56 zwana „Szkocką”. Dzieło jest swoistym wspomnieniem kompozytora z jego podróży do Szkocji na początku 1829 roku. Symfonia została jednak ukończona dopiero 13 lat po tej podróży. Co ciekawe, przez wiele lat nie była też publikowana. Jej prawykonanie miało miejsce w Lipsku 3 marca 1842 roku. Utwór został zadedykowany brytyjskiej księżnej Wiktorii, przyszłej Królowej Zjednoczonego Królestwa.

Jak na spadkobiercę idei klasyków wiedeńskich przystało, kompozytor nadał swemu dziełu przejrzystą, czteroczęściową budowę. Mimo klasycznej formy, symfonia jest już jednak dziełem na wskroś romantycznym z „programem” ukazującym osobliwe piękno szkockich wysp z całym bogactwem i różnorodnością ich przyrody, historii i kultury.

******

Koncert symfoniczny

23 marca 2018 r. (piątek)
» 18.00 - Janusz Ciepliński wprowadzenie do koncertu - sala kameralna filharmonii
» 19.00 - Koncert symfoniczny - sala koncertowa filharmonii

Wykonawcy:

» Massimiliano Caldi (Włochy) - dyrygent
» Monika Dondalska - skrzypce
» Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej

Program:

» Charles Gounod - Walc z opery „Faust”
» Henryk Wieniawski - Fantasie brillante na tematy opery „Faust” Ch. Gounoda op. 20 na skrzypce i orkiestrę
» Jeno Hubay - Carmen Fantasy op. 3 na skrzypce i orkiestrę
» Feliks Mendelssohn-Bartholdy - III Symfonia a-moll „Szkocka” op. 56

******

Przed koncertem symfonicznym, o godz. 18.00 zapraszamy publiczność do sali kameralnej (II p.) na spotkanie - wprowadzenie do koncertu, które poprowadzi Janusz Ciepliński. Wstęp wolny.

Bilety na koncert w cenie: 40 zł normalny i 30 zł ulgowy do nabycia w kasie czynnej od wtorku do piątku w godz.10-18 oraz poprzez stronę internetową www.bilety.filharmonia.olsztyn.pl.

Bilety dostępne również na Kartę Dużej Rodziny w ramach programu „Warmia i Mazury dla dużej rodziny”.