Olsztyn24

W Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie odbyło się dzisiaj (22.11) spotkanie promujące książkę Agaty Grzegorczyk-Wosiek „365. Co się stało z kalendarzem?” - bajkowej opowieści o tym, jak powstała tablica astronomiczna na olsztyńskim zamku.

Motywem przewodnim opowieści jest reforma kalendarza papieża Grzegorza XIII w XVI wieku oraz powiązanie jej z tablicą astronomiczną wykonaną na ścianie krużganka Zamku Kapituły Warmińskiej przez Mikołaja Kopernika. Tablica ta jest przykładem zastosowania refleksji gnomonicznej opartej na obserwacji pozornego ruchu Słońca. Istnieją przypuszczenia, jakoby tablica miała związek z pracami Kopernika nad reformą kalendarza juliańskiego, do której został zaproszony w 1513 roku przez Papieża Leona X. Reforma polegała na ominięciu 10 dziennych dat od 5 do 14 października roku 1582, przez co skorygowano opóźnienie obowiązującego w tym czasie kalendarza.

Od wydawcy:

Wszelkie podobieństwo nie jest przypadkowe, a każde niepodobieństwo ma coś na celu. Można więc do woli fikać koziołki i zastanawiać się, o co chodzi. Można też nie fikać, ale wtedy z pewnością umknie nam wiele rzeczy! Co może nam umknąć? Podobieństwo dobrotliwego Papy Gregora i Papieża Grzegorza XIII, który 4 października 1582 roku zreformował kalendarz. Lilius jest po prostu Liliusem, włoskim lekarzem, który przygotował ostateczną wersję poprawionego kalendarza. Mikoko to nikt inny, jak Mikołaj Kopernik. W bajce zamieszkuje czerwoną krainę zwaną Wurmlandią, a tak naprawdę? Tak naprawdę wszyscy trzej spotykają się na olsztyńskim zamku, gdzie na ścianie krużganka w 1517 roku powstała doświadczalna tablica astronomiczna, w czym niezwykle pomocne były zarówno zające, jak i gnomy. Dzięki świetlnym zającom można było obserwować promień odbicia światła, a gnomon był niezwykle potrzebny do szukania cienia. Dzięki tym wszystkim elementom Kopernikowi udało się wyznaczyć moment równonocy wiosennej, a stąd dzielił go już tylko krok do reformy kalendarza.

Autorką tekstu oraz ilustracji do wydawnictwa jest Agata Grzegorczyk-Wosiek - olsztynianka z urodzenia, plastyk z wykształcenia. Pisze utwory dla dzieci i dorosłych, często nawiązując w nich do historii i teraźniejszości Olsztyna, Warmii oraz regionu (m.in. Miasto Bajek, Tajemnice zamku nad Łyną czy Spacer Pana Kopernika).

Książka powstała w 2015 roku dzięki współpracy autorki ze Stowarzyszeniem Bajka w ramach Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wsparcia finansowego w jej wydaniu (do którego doszło w bieżącym roku - nakładem wydawnictwa SKENE) udzielił również Samorząd Miasta Olsztyna. Konsultacje merytoryczne natomiast przeprowadzili dr hab. Izabela Lewandowska, prof. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, i dr Jacek Szubiakowski (dyrektor Olsztyńskiego Planetarium i Obserwatorium Astronomicznego).