Olsztyn24

W koncercie symfonicznym w piątek (22.05) o godz. 19.00 w wykonaniu Davida Geringasa, jednego z najwybitniejszych współczesnych wirtuozów wiolonczeli, usłyszymy Koncert wiolonczelowy a-moll op. 129 Roberta Schumanna. Litewski artysta wykona go z towarzyszeniem orkiestry symfonicznej filharmoników warmińsko-mazurskich pod dyrekcją Piotra Sułkowskiego.

David Geringas, uczeń słynnego Mścisława Rostropowicza, jest zwycięzcą moskiewskiego Międzynarodowego Konkursu Muzycznego im. Piotra Czajkowskiego w 1970 roku. Od tego czasu należy do elity dzisiejszego świata muzyki. Prezentowany przez Davida Geringasa niezwykle szeroki repertuar - od wczesnego baroku do muzyki współczesnej, jest dowodem na otwartość i dociekliwość artysty popartą dyscypliną intelektualną i wszechstronnością stylistyczną. Do tego niezwykła muzykalność i niepowtarzalna barwa dźwięku przyniosły artyście sławę i uznanie na całym świecie.

„Jedno z najpiękniejszych dzieł, jakie istnieją, muzyka uduchowiona od pierwszej do ostatniej nuty” - tak o trzyczęściowym Koncercie wiolonczelowym a-moll op. 129 Roberta Schumanna powiedział Pablo Casals, wiolonczelista wszechczasów. Przy innej okazji dodając, „Bo każda nuta Schumanna wywodzi się wprost z serca”. Robert Schumann lubił wiolonczelę i sam na niej grywał. Szczególną sympatię kompozytora do tego instrumentu wyczuwa się już w niejednym z jego wcześniejszych utworów kameralnych, zaś Koncert a-moll op.129 - to jakby podsumowanie tak wysoko przezeń cenionych możliwości i walorów brzmieniowych wiolonczeli.

Drugim utworem wieczoru będzie Muzyka na wodzie Georga Friedricha Haendla. Jest to kompozycja złożona z szeregu różnych utworów orkiestralnych ujętych w formę suity. Powstała w roku 1717 dla uświetnienia wieczornej paradnej przejażdżki króla Anglii barką po Tamizie, podczas której muzyka towarzyszyć miała hucznym fajerwerkom. Muzyka na wodzie (Water Music) Haendla jest określana jako „piękny przykład barokowej muzyki rozrywkowej”.

******

Wprowadzenie

Koncert wiolonczelowy a-moll op. 129 Roberta Schumanna (1810-1856) to „jedno z najpiękniejszych dzieł, jakie istnieją, muzyka uduchowiona od pierwszej do ostatniej nuty” - mawiał z entuzjazmem sam Pablo Casals, wiolonczelista wszechczasów. A raz przy innej okazji Stary Mistrz dorzucił: „Bo każda nuta Schumanna wywodzi się wprost z serca”. Schumann lubił wiolonczelę i sam na niej grywał, zwłaszcza od czasu, gdy sforsowanie prawej ręki uniemożliwiło mu zamierzoną karierę pianistyczną. Szczególną sympatię kompozytora do tego instrumentu wyczuwa się już w niejednym z jego wcześniejszych utworów kameralnych, zaś koncert - to jakby podsumowanie tak wysoko przezeń cenionych walorów brzmieniowych wiolonczeli.

Dzieło, zwarte w formie, a zarazem pełne poezji, liryzmu i kapryśnego rozmarzenia, powstało w okolicznościach szczególnych. Od dłuższego już czasu Schumann cierpiał na okresowe ataki depresji i bezsenności, zwiastujące nadciągającą chorobę umysłową, zakończoną śmiercią artysty w szpitalu dla obłąkanych.

A między jednym a drugim atakiem - przeżywał okresy przypływu niezwykłej energii twórczej. Koncert wiolonczelowy jest owocem jednego z ostatnich okresów takiego ożywienia. Skomponowany został w ciągu zaledwie dwóch tygodni roku 1850. I za życia kompozytora nie zdążył już być wykonany publicznie, poza jednym koncertem „domowym”, z towarzyszeniem żony artysty, Klary Schumann przy fortepianie.

Na estradach Koncert zaczął pojawiać się dopiero pod koniec lat 60. XIX stulecia, niestety, nie spotykając się z większym zrozumieniem ze strony publiczności i krytyki, których gusta estetyczne w owych latach podlegały gwałtownym wahaniom i zmianom. Po akademicku wytykano tej muzyce różne niespójności, krytykowano drobiazgi, dyskutowano nad „mało ciekawą orkiestracją”, zaś żywot owej opinii okazał się tak długi i uparty, że jeszcze w latach 60. wieku XX kompozytor rosyjski Dymitr] Szostakowicz, za namową wiolonczelisty Mścisława Rostropowicza całkowicie przeinstrumentował partię towarzyszącej orkiestry.

Na szczęście, jak się wydaje, poetycka tkanina dźwiękowa Schumanna zdolna jest wytrzymać wszystkie te poprawki i dyskusje.

Muzyka na wodzie Georga Friedricha Haendla (1685–1759) to składanka utworów orkiestralnych ujętych w formę suit, ułożona w roku 1717 dla uświetnienia wieczornej paradnej przejażdżki króla Anglii barką po Tamizie, podczas której muzyka towarzyszyć miała hucznym fajerwerkom.

A ostateczny efekt podobno był dla Haendla sprawą niemal życia i śmierci. Jak głosi anegdota, kompozytor liczył na to, iż muzyką tą udobrucha króla, obrażonego nań za niedawną nielojalność. Kilka lat wcześniej bowiem Haendel był zatrudniony na dworze księcia elektora w Hanowerze - i porzucił samowolnie tę służbę, by uciec do Anglii, gdzie skusiły go lepsze warunki przy dworze królowej Anny. Pech chciał, że wkrótce potem, w roku 1714 królowa umarła, zaś tron angielski przypadł... właśnie elektorowi hanowerskiemu, który rozpoczął rządy jako Jerzy I. Haendel na kilka lat znalazł się w nader niezręcznej sytuacji.

Wyobraźmy więc sobie taki oto obrazek: jest 17 lipca 1717 roku, godzina 8 wieczorem; król Jerzy I w otoczeniu dworzan płynie łodzią po oświetlonej pochodniami Tamizie, a w pobliżu pokazuje się inna barka, pełna muzyków.

Wzmacniaczy tam nie było, więc dla odpowiednio donośnego brzmienia w obsadzie musiało się znaleźć odpowiednio więcej instrumentów dętych (do wykonań w salach koncertowych obsadę odpowiednio się modyfikuje).

Na szczęście dla Haendla muzyka podobała się królowi, który dłużej nie chował urazy, i w ten sposób kompozytor z Niemiec już na stałe umocnił swoją pozycję po tamtej stronie kanału, stając się wkrótce angielskim kompozytorem narodowym.

******David Geringas - wiolonczela

Litewski wiolonczelista i dyrygent, należy do dzisiejszej elity świata muzyki. Jego niezwykle szeroki repertuar - od wczesnego baroku do współczesności - jest dowodem na otwartość i dociekliwość artysty. Dyscyplina intelektualna, wszechstronność stylistyczna, muzykalność i niepowtarzalna barwa dźwięku przyniosły mu sławę i uznanie na całym świecie.

David Geringas jest uczniem słynnego Mścisława Rostropowicza i zwycięzcą Konkursu Czajkowskiego w 1970 r., a jego kariera trwa od tamtego czasu nieprzerwanie.

Artysta występował na całym świecie z najwybitniejszymi orkiestrami i dyrygentami naszych czasów. Jego dyskografia, która obecnie obejmuje blisko 100 płyt, zawiera pozycje uhonorowane najwyższymi nagrodami, w tym Grand Prix du Disque za nagranie 12 koncertów wiolonczelowych Luigiego Boccheriniego, Diapason d’Or za muzykę kameralną Henri Dutilleux i nagrodę roku od Deutschen Schallplattenkritik za nagranie koncertów wiolonczelowych Hansa Pfitznera. W 2013 r. otrzymał nagrodę Echo Klassik za najlepsze nagranie muzyki kameralnej XX i XXI w.

David Geringas regularnie pojawia się w Niemczech i za granicą również w roli dyrygenta, a często w roli podwójnej: jako wiolonczelista i dyrygent. W tym charakterze występował wielokrotnie w głównych centrach muzycznych Europy (Concertgebouw w Amsterdamie, Auditoriun Parco della Musica w Rzymie, w wiedeńskim Musikverein, w Tonhalle w Zürichu, w Filharmonii Berlińskiej). Od 2005 do 2008 r. był głównym dyrygentem gościnnym Filharmonii w Tokio i w Pekinie. W lutym 2009 r. zadebiutował jako dyrygent w Filharmonii Moskiewskiej. Jego debiut operowy (Eugeniusz Oniegin) miał miejsce w Kłajpedzie na Litwie w 2010 r.

Jako pedagog przez lata prowadził klasę wiolonczeli, a jego podopieczni - Gustav Rivinius, Jens Peter Maintz, Wolfgang Emanuel Schmidt, Monika Leskovar, Jing Zhao, Tatiana Vassiljeva, Johannes Moser, Maximilian Hornung i Sol Gabetta są obecnie niekwestionowanymi wirtuozami tego instrumentu.

David Geringas jest laureatem wielu nagród i odznaczeń za promocję muzyki i kompozytorów litewskich. Odznaczono go też Krzyżem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec za osiągnięcia muzyczne na międzynarodowej scenie muzycznej i jako ambasadora kultury Niemiec. Jest również honorowym profesorem w Konserwatorium Moskiewskim oraz w Centralnym Konserwatorium w Pekinie, jak również doktorem honorowym Litewskiej Akademii Muzyki i Teatru.

Ostatnio, w semestrze zimowym roku akademickiego 2014/2015 David Geringas wykładał jako visiting professor w University of Southern California w Los Angeles oraz w nowojorskiej Manhattan School of Music.

Artysta gra zazwyczaj na wiolonczeli wykonanej w roku 1761 przez mistrza Giovanniego Battistę Guadagniniego.

******

Piątek, 22 maja 2015 r., godz. 19.00, sala koncertowa Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej.

Wystąpią:

David Geringas (Litwa) - wiolonczela
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej pod batutą Piotra Sułkowskiego.

W programie:

Robert Schumann - Koncert wiolonczelowy a-moll op. 129
Nicht zu schnell
Langsam
Sehr lebhaft

Georg Friedrich Haendel - Muzyka na wodzie (Water Music)

******

Bilety w cenie:
bilet normalny 40 zł,
bilet ulgowy 30 zł,
bilet karta melomana 20 zł
do nabycia w kasie filharmonii
pon.-pt. w godz. 10-18 oraz przed koncertem