Olsztyn24

Warmia, diecezja warmińska, w tym znaczeniu jakiego dziś używamy na określenie kościelnych struktur, sięga swoimi początkami trzynastego stulecia.

W lipcu 1243 roku papieski legat bp Wilhelm z Modeny wystawił dokument na mocy którego dokonano podziału ziem Prusów, które ówcześnie podbijał Zakon Krzyżacki. W wyniku tego podziału powstały cztery diecezje: chełmińska, pomezańska, warmińska i sambijska.

W dokumencie erekcyjnym granice trzeciej z diecezji zostały wytyczone dość ogólnikowo: „od zachodu Zalew Wiślany, od północy rzeka Pregoła, od południa jezioro Drużno, a stąd rzeką Passaluk w kierunku wschodnim, aż do granicy litewskiej”. Niektórzy historycy skomentują autora wytyczającego w taki sposób tę granicę, iż „dość słabo znał geografię pruskich krain”.

Fakt faktem diecezja powstała. Może nie od razu nosiła nazwę „warmińska”, gdyż ten termin pojawi się dopiero w bulli nominacyjnej pierwszego jej biskupa, Anzelma, wystawionej przez papieża Innocentego IV w 1250 roku. I tak oto, biskup - Krzyżak rozpocznie poczet biskupów warmińskich, liczący dzisiaj już pięćdziesięciu duchownych.

W ciągu tych ośmiu stuleci różni biskupi bywali, różne też koleje losu spotykały warmińską ziemię. Gdy w 1466 roku, na mocy drugiego pokoju toruńskiego Prusy Królewskie i Warmia weszły w skład państwa polskiego, rozpoczął się prawie trzystuletni polski okres w dziejach tych ziem. Tak więc wszyscy ówcześni biskupi warmińscy, od 1523 do 1767 roku, byli mianowani w Warszawie i stamtąd dopiero wyruszali do swojej stolicy - Lidzbarka Warmińskiego. Droga wiodła przez Bałdy i Butryny - wsie graniczne warmińskiej diecezji, gdzie w sposób uroczysty witano nowego biskupa.

Od tamtego czasu minęło kolejnych ponad dwieście lat i o Bałdach, i Butrynach, i tamtej historii sprzed lat zapomniano. Aż znalazła się pewna osoba - nauczyciel, miłośnik warmińskiej ziemi - która postanowiła wydobyć z zapomnienia tamte dzieje. W 2005 roku pomysł nabrał kształtów i podjęto działania odtworzenia historycznego szlaku. W roku następnym prace ruszyły. Symboliczne Wrota Warmii powstały wraz z odrestaurowaną lipową aleją zwaną Traktem Biskupim. 16 września 2006 roku odnowiono tradycję pobytu biskupów na Trakcie, przy ogromnym krzyżu na granicy Mazur i Warmii.

A w dwa lata później, 5 lipca 2008 roku odbył się pierwszy Warmiński Kiermas, inaugurujący obchody Święta Warmii.

W pierwszą sobotę lipca 2014 roku, już po raz siódmy, będziemy mogli „dotknąć” dziejów tego miejsca uczestnicząc w uroczystościach na Trakcie Biskupim i w tradycyjnym „Kiermasie Tradycji, Dialogu, Zabawy”. Odsłonięte też zostaną kolejne cztery głazy upamiętniające biskupów, m. in. Eneasza Sylwiusza Piccolominiego... W bieżącym roku Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich jest partnerem tych uroczystości.

A zatem do 5 lipca, do godziny dwunastej. Równo w południe rozpocznie się kolejne Święto Warmii...

Ireneusz St. Bruski/Bez wierszówki