Olsztyn24

W BWA Galeria Sztuki w Olsztynie odbyło się dzisiaj (26.04) spotkanie organizacyjne inaugurujące olsztyńską edycję projektu „Nieużytki Sztuki” Elżbiety Jabłońskiej - pochodzącej z Olsztyna artystki, która zasłynęła jako „supermatka”, fotografując się wraz ze swoim kilkuletnim synem w przebraniach jego ulubionych superbohaterów.

„Nieużytki Sztuki” to projekt Elżbiety Jabłońskiej. Artystka znana jest szerszej publiczności m.in z wielu działań lokujących się na granicy sztuki i tak zwanego społecznikostwa, takich jak „Przez żołądek do serca”, czyli gotowania dla gości galerii, „Pomaganie” - gdzie zrzekła się galeryjnego honorarium, zleciła za to bezrobotnej mieszkance Łodzi wyhaftowanie prośby o pomoc, czy „Święto kobiet” - akcji, podczas której przygotowywała wraz z bezdomnymi kwiaty z origami, za co bezdomni otrzymali zapłatę, a następnie rozdali swoje dzieła mieszkankom Krakowa.

Elżbieta Jabłońska dużą wagę przywiązuje do kontaktów międzyludzkich i wspólnego spędzania czasu wraz z ludźmi, a nie do tworzenia kolejnych obiektów. Takim po części społecznym projektem są też wspierane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Nieużytki Sztuki”. Polegają one na bezpłatnej dzierżawie terenów zielonych wokół instytucji kultury takich jak muzea, galerie czy teatry w wybranych miastach w Polsce. Każda z instytucji biorąca udział w projekcie otrzymuje „pakiet startowy” zawierający niezbędny sprzęt do uprawy grządek, nasiona, rękawiczki i ławki, które stanąć mają przy grządkach, żeby ułatwić biorącym udział w projekcie pracę.

W instytucjach kulturalnych w całej Polsce takich jak warszawska Królikarnia, Muzeum Współczesne we Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, BWA w Zielonej Górze, a także dzisiaj w BWA Galerii Sztuki w Olsztynie, odbywają się spotkania organizacyjne, na które zapraszani są mieszkańcy miast, chętni do uprawy swoich roślin.

Artystka zwraca uwagę, że wiele instytucji nie w pełni wykorzystuje należącą do nich powierzchnię. Zadaje sobie także pytanie, co sztuka współczesna może dać społeczeństwu i czy może ona realnie wpłynąć na wygląd otoczenia? Działanie ma także na celu zbliżyć publiczność do instytucji galerii, jest propozycją zaangażowania mieszkańców w pracę w przestrzeni miejskiej, ale przede wszystkim zaangażowania się w przestrzeń sztuki. Natomiast następstwem projektu może być zniesienie bariery między oficjalnym miejscem kultury a mieszkańcami.

Ideą grządek podniesionych, które budowane są przy instytucjach, jest uprawa warzyw sezonowych, ziół czy kwiatów. Zaletą takiej uprawy jest fakt łatwego dostępu do pracy przy nasadzeniach, pieleniu, czy wreszcie zbiorach także osób starszych i niepełnosprawnych. Ważnym elementem projektu jest także strona internetowa (http://nieuzytkisztuki.pl/ ), na której każde z miast posiada swój profil. Strona jest miejscem spotkań miejskich ogrodników biorących udział w przedsięwzięciu. Można się na niej dzielić ogrodowymi pomysłami i osiągnięciami, a także prowadzić swoistego rodzaju pamiętnik. Pojawiają się na niej również porady i zdjęcia.

Projekt „Nieużytki Sztuki” ma silny wymiar społeczny, jednak jego formuła może wpisywać się także w nurt sztuki ekologicznej. Działania miejskie związane ściśle z ekologią zapoczątkowała w Polsce Teresa Murak, która praktykowała tak zwane „Zasiewy”, siejąc zborze między innymi przed Biblioteką Narodową. W ramach „Zasiewów” współpracuje także z grupami zorientowanej ekologicznie młodzieży. Miejską, żywą sztukę praktykuje także duet Kwiatuchi, który prowadzi zarówno warsztaty z miejskiego ogrodnictwa, ale przede wszystkim zajmuje się ożywianiem, za pomocą sadzonej roślinności, często betonowych placów w miastach Polski i właśnie przygaleryjnych pasów zieleni.

„Nieużytki Sztuki” są jednak projektem wyjątkowym, bo pierwszy raz na taką skalę w ogrodnicze działania zaangażowana jest publiczność i tyle znaczących instytucji kultury, co sprawia, że projekt jest działaniem ogólnopolskim.

Uprawa grządek trwać będzie cały sezon ogrodniczy, czyli od wiosny do późnej jesieni tak, aby ogrodnicy-amatorzy spokojnie mogli nacieszyć się zbiorami. Między uczestnikami projektu a każdą z instytucji podpisana zostanie oficjalna umowa bezpłatnej dzierżawy, zobowiązująca do dbania o grządkę. Realizacja projektu krok po kroku zostanie udokumentowana, a po jego zakończeniu zostanie wydany katalog ze zdjęciami Nieużytków z całego kraju.

Olsztyńskie grządki umiejscowiono w pasie zieleni przed częścią biurową budynku BWA. Miejsca do sadzenia wybrały już pierwsze osoby, które także wstępnie przedstawiły swój pomysł na artystyczne kompozycje z roślin (m.in. kwiatów, ziół i roślin jadalnych). Zasadzone zostało również drzewko - pamiątkę po projekcie, którego zakończenie planowane jest na 31 października tego roku.

Osoby chętne do wzięcia udziału w „Nieużytkach Sztuki” w roli ogrodnika mogą się zgłaszać osobiście do Natalii Tejs (opiekuna projektu) w siedzibie BWA, w godzinach pracy galerii, lub e-mailem na adres: natalia.tejs@bwa.olsztyn.pl