Olsztyn24

W sali kameralnej BWA Galerii Sztuki w Olsztynie otwarto dzisiaj (13.12) okolicznościową wystawę (w 31. rocznicę wprowadzenia w Polsce stanu wojennego) poświęconą działalności czterech grup artystycznych: Gruppa, Koło Klipsa, Luxsus i Łódź Kaliska, powstałych na przełomie lat 70. i 80. ubiegłego wieku.

Wprowadzenie stanu wojennego w Polsce w 1981 roku miało niebywały wpływ również na polskie środowisko artystyczne. Jego wynikiem było powstanie czterech grup artystycznych, które określały życie artystyczne zarówno w swoich lokalnych środowiskach, ale też poza nimi - wydawały własne pisemka, urządzały różne akcje i spotkania. Chociaż ich działania dostrzegano i doceniano, to do dnia dzisiejszego nie poświęcono im wspólnej wystawy, nie powstała też żadna praca wyłącznie im zadedykowana.

- Wprowadzenie stanu wojennego pociągnęło za sobą internowanie artystów, zawieszenie działalności związków twórczych i wymagało opowiedzenia się ludzi nie tylko kultury, po czyjej stronie stają - powiedziała podczas dzisiejszego wernisażu Małgorzata Jackiewicz-Garniec, dyrektor BWA. - Bardzo wielu artystów postanowiło zbojkotować oficjalny obieg kultury i zaczęło tworzyć kulturę niezależną. Pokazywano ją w mieszkaniach prywatnych, kościołach i słynnych salkach katechetycznych. Istotny ślad tego okresu pozostawiła po sobie działalność czterech grup artystycznych: Gruppa, Luxus, Koło Klipsa i Łódź Kaliska.

Pierwsza pojawiła się Łódź Kaliska (1979). Gruppa, Luxus i Koło Klipsa powstały na początku lat 80. Choć ich działania były „rozrzucone” w czasie, to łączy je wspólna podstawa ideowa.

Wystawa zaprezentowana w Olsztynie jest syntetycznym szkicem ukazującym po raz pierwszy skonfrontowane ze sobą cztery grupowe postawy i profile kilkunastu artystów związanych z Łodzią, Poznaniem, Wrocławiem i Warszawą. Ekspozycja powstała przy współpracy z warszawską Galerią Propaganda.

- Pierwsza edycja tej wystawy miała premierę równo rok temu - wyjaśnia Małgorzata Jackiewicz-Garniec, dyrektor BWA. - Olsztyńska odsłona jest jej drugą, z trochę innym doborem prac.

Wystawę będzie można oglądać do 20 stycznia przyszłego roku.

******

Łódź Kaliska powstała w 1979 r. Od początku działa w składzie: Marek Janiak, Andrzej Kwietniewski, Adam Rzepecki, Andrzej Świetlik i Makary (Andrzej Wielogórski). Jej członkowie zajmują się fotografią, performancem, instalacjami, filmem eksperymentalnym, piszą teksty. W latach 1982-1988 Łódź Kaliska była składnikiem formacji Kultury Zrzuty, związana z niezależnym periodykiem „Tango”. Manifesty tworzyli Kwietniewski i Janiak - powstał wówczas tak istotny dla lat 90. manifest „Sztuki żenującej” Janiaka.

Gruppa powstała w 1983 roku. Stworzyło ją sześciu malarzy z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych: Ryszard Grzyb, Paweł Kowalewski, Jarosław Modzelewski, Włodzimierz Pawlak, Marek Sobczyk i Ryszard Woźniak. Artyści malowali krzykliwe, figuratywne obrazy, świadomie antyestetyczne. Nie chcieli funkcjonować w salonowym, oficjalnym obiegu sztuki PRL, przyjmowali postawę pełną ironii i poczucia absurdu.

Luxus to grupa artystyczna z Wrocławia, działająca w latach 1983-1995. Jej twórczość jest przez wielu krytyków uznawana za jedno z najważniejszych zjawisk artystycznych w polskiej sztuce przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Do najbardziej aktywnych członków grupy należeli: Paweł Jarodzki (lider i twórca nazwy), Ewa Ciepielewska i Bożena Grzyb-Jarodzka, a także Jerzy Kosałka, Marek Czechowski, Artur Gołacki, Małgorzata Plata, Stanisław Sielicki, Jacek Jankowski, Szymon Lubiński, Andrzej Jarodzki, Krzysztof Kubiak i Krzysztof Kłosowicz. Artyści grupy w wydawanym piśmie i w swojej twórczości odcinali się od szarości stanu wojennego. Tworzyli sztukę popularną, łatwą i prostą w odbiorze, w reakcji na obowiązujący wówczas artystyczny awangardowy „akademizm”, jakim była sztuka konceptualna. Mieszali motywy ikonografii popkultury, stosując pastisz i ironię czerpali inspiracje z potocznej rzeczywistości.

Koło Klipsa to grupa artystyczna z Poznania, działająca w latach 1983-1990. Jedna z najbardziej charakterystycznych dla sztuki polskiej lat 80. formacji, która w istotny sposób wpłynęła na specyfikę sztuki tej dekady. Członkami grupy byli: Mariusz Kruk, Leszek Knaflewski, Krzysztof Markowski i Wojciech Kujawski. Artyści ci tworzyli rodzaj wspólnoty powołanej do podejmowania zespołowej pracy twórczej. Grupa poszukiwała własnego miejsca poza zideologizowanym polem sztuki, nie działała w obiegu oficjalnym, nie wiązała się również z nurtem sztuki opozycyjnej (przykościelnej) i wyraźnie dystansowała się od neoawangardy. Jej członkowie hołdowali zasadzie twórczej wolności, kładli nacisk na intuicję i własne doświadczenia twórcze, nieobciążone ograniczeniami płynącymi ze świata zewnętrznego (za www.bwa.olsztyn.pl).