Olsztyn24

Niezwykle ekspresyjny i bardzo dynamiczny monodram muzyczny „Spadanie też jest formą lotu” do poezji Sylvii Plath przedstawiła dziś (9.07) w Teatralnym Spichlerzu Marta Andrzejczyk. Ten monodram miał swą premierę około rok temu. Jego produkcja sfinansowana została ze stypendium marszałka województwa dla twórców kultury.

Dlaczego Marta Andrzejczyk wybrała tę właśnie poetkę z nurtu poezji konfesyjnej i grona tzw. poetów wyklętych, odrzucanych przez oficjalną krytykę, działających na obrzeżach kultury?

- Lubię trudne wyzwania, a poezja Sylvii Plath do takich należy - powiedziała po spektaklu Marta Andrzejczyk. - Może to nie najlepsza pozycja na lato, bo mówiąca o problemach chorej duszy, nadwrażliwości i chorobie psychicznej, ale to poezja poruszająca i wstrząsająca.

Aktorka i piosenkarka w jednej osobie wydobyła całą złożoność postaci poetki, jej walkę o życie, zmaganie się z problemami dnia codziennego, próby samobójcze...

Świetnie wykorzystane zostały kostiumy i rekwizyty, tworzące bardzo przejmującą całość.

Utwory do monodramu „Spadanie też jest formą lotu” tłumaczone były przez Julię Hartwig, Jana Rostworowskiego, Agnieszkę Kochanowską i Teresę Truszkowską. W monodramie wykorzystane zostały teksty i muzyka Piotra Misiorowskiego. Opiekę reżyserską zapewniła Agnieszka Kołodyńska, a scenariusz oraz wykonanie należało do Marty Andrzejczyk.

Publiczność nagrodziła artystkę rzęsistymi brawami. Spektakl, choć mało rozrywkowy, bardzo trafia w gusty swą feministyczną wymową.

******

Sylvia Plath przeżyła jedynie 31 lat. Jej ojciec Otto Plath był Niemcem z pochodzenia, a matka, Aurelia, Austriaczką. Ta amerykańska poetka, pisarka i eseistka znana była współczesnym sobie z autobiograficznej powieści „Szklany klosz”.

Plath urodziła się w bostońskiej dzielnicy Jamaica Plan. Już jako dziecko wykazywała niezwykły talent poetycki. Swój pierwszy wiersz opublikowała jako ośmiolatka w dziecięcym dziale gazety „Boston Herald”. W tym okresie zmarł jej ojciec, profesor college'u, wybitny pszczelarz. Plath chorowała na zaburzenie afektywne dwubiegunowe (depresje i stany maniakalne). Kilkakrotnie przebywała w szpitalach psychiatrycznych, głównie prywatnym McLean Hospital, najczęściej w związku z próbami samobójczymi. W 1955 roku Sylvia Plath wyjechała jako stypendystka Fulbrighta na studia do Anglii. Tam poślubiła poetę Teda Hughesa. Jednak jej związek nie układał się najlepiej i 6 lat później doszło do separacji. Ted Hughes zakochał się w Asii Wevill, która kilka lat później popełniła samobójstwo w identyczny sposób, jak Sylvia Plath.

W Anglii w 1960 roku poetka wydała pierwszy tomik „Kolos” (The Colossus). W tym samym roku urodziła pierwsze z dwójki dzieci, Friedę Hughes. Bardzo ciężka dla niej okazała się zima przełomu 1962-63 roku. Sylvia napisała wtedy swoje najlepsze wiersze m.in. „Tatusia”, „Ukłucia”, „Kobietę Łazarz”, „Ariel”, „Kurierów”, „Mistyczkę” i „Krawędź”. Poetka brała wówczas antydepresanty, lecz te jej nie pomogły. Schorowana i cierpiąca na brak pieniędzy Sylvia Plath popełniła samobójstwo przez zatrucie gazem. Dzieci zamknęła w dobrze wentylowanym pokoju, zostawiając im śniadanie.

Tomy jej poezji zostały wydane pośmiertnie. Za „Ariela” oraz „Poezje zebrane” otrzymała pośmiertnie poetycką Nagrodę Pulitzera w 1982 roku. Niedoceniona za życia, pośmiertnie stała się ikoną feminizmu.